2024-03-28T22:01:38Z
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1071
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
تأثیر رشد اقتصادی بر مصرف انرژی در بخشهای مختلف اقتصاد ایران
سید ابوالقاسم
مرتضوی
مهدی
الهی
محمد علی
اسعدی
انرژی بهعنوان نهاده مصرفی در همه بخشهای اقتصاد از اهمیت ویژهای برخوردار است. لذا این مطالعه درصدد است، به بررسی عوامل تأثیرگذار بر مصرف انرژی در زیر بخشهای اقتصادی کشور (صنعت و معدن، خدمات و کشاورزی) با استفاده از دادههای ترکیبی طی سالهای 95-1365 بپردازد. برای نیل به هدف مذکور، از تحلیلهای هم انباشتگی پانل و جهت تخمین روابط کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب از برآوردگرهای حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) و روش میانگین گروهی (MG) استفاده شد. برآورد بلندمدت مدل بیان میدارد که ارتباط معنیدار و مثبت میان سرمایه و تولید ناخالص داخلی با مصرف انرژی و یک ارتباط غیر معنیدار متغیر نیروی کار با مصرف انرژی وجود دارد. همچنین وجود رابطه کوتاهمدت بین تمامی متغیرهای مدل تأیید گردید. از دیگر نتایج تحقیق نشان داد که کشش مصرف انرژی در زیر بخشهای اقتصادی نسبت به نیروی کار، سرمایه و GDP در بخشهای کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات مثبت و معنیدار است.
مصرف انرژی
رشد اقتصادی
نیروی کار
میانگین گروهی
حداقل مربعات معمولی پویا
2018
11
22
1
20
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7748_9340b8e93ff1f90248b8567857dab1b0.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
بررسی رابطه غیرخطی نابرابری درآمدی و رشد اقتصادی: مطالعه موردی ایران
سکینه
اشرفی
داود
بهبودی
فرهاد
دژپسند
هدف مقاله بررسی تأثیر تولید ناخالص داخلی سرانه و دیگر عوامل مرتبط با سطوح توسعهیافتگی بر توزیع درآمد کشور ایران در هر دو مشخصه خطی و غیر خطی میباشد. برای این منظور، روش همانباشتگی رویکرد ARDL برای بررسی وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها استفاده شده است و ضرایب مدلهای بلندمدت و تصحیح خطا برای رفتار کوتاهمدت در دوره 1395-1357 برآورد گردیدهاند. برآورد پایهای و تحلیلهای حساسیت نشان میدهد که نابرابری بطور معکوس با رشد اقتصادی در بلندمدت مرتبط است. به عبارت دیگر وجود منحنی U شکل (و نه معکوس کوزنتس) در ایران مورد تأیید قرار گرفت. با تعمیم خصوصیات کوزنتس، نتایج احتمال منحنی S شکلی را نیز تأیید نمود. این مقاله، مسیر جدیدی برای سیاستگذاران جهت شناخت موقعیت اقتصاد کشور در مراحل توسعه و توجه به اثرگذاری عوامل توسعه بر توزیع درآمد عادلانه ایجاد میکند. همچنین تلاشی پیشگام برای کاربست رویکرد ARDL در اقتصاد ایران در بررسی وجود و نوع رابطه کوزنتس میباشد.
رشد اقتصادی
توزیع درآمد
منحنی کوزنتس
2018
11
22
21
42
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7746_a8f02f08f819bc185a12d874389cac5c.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
بررسی رفتار ایران و عربستان در سازمان اوپک با استفاده از روش مارکف سوئیچینگ
روح اله
نظری
مهدی
خداپرست مشهدی
احمد
سیفی
با تأسیس اوپک در سال 1960 میلادی، عرصه جدیدی برای رقابت میان دو تولیدکننده بزرگ نفت در جهان یعنی ایران و عربستان بوجود آمد و از همان زمان، تحولات داخلی اوپک و بازتابهای بینالمللی آن، متأثر از رقابتهای شدید میان این دو عضو اوپک است. بررسی و تحلیل رفتار این دو کشور در بازار جهانی نفت و سازمان اوپک از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مقاله رفتار ایران و عربستان در سازمان اوپک با استفاده از دادههای ماهانه 2015:12-1973:1 بررسی شده است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از مدل خطی گریفین گسترش یافته، سپس روش مارکف سوئیچینگ با احتمال انتقال ثابت برآوردها انجام گرفته است. نتایج حاصل از روش احتمال انتقال ثابت نشان داد که رفتار ایران و عربستان غیرخطی و رژیم تبانی عمدهترین حالت رفتاری ایران و رژیم رقابتی رفتار غالب برای کشور عربستان بوده است، به عبارتی دیگر در دوره مورد بررسی، غالباً رفتار ایران در سازمان همسو و هماهنگ با سایر اعضا و مبتنی بر توافق و تبانی و قواعد کارتلگونه بوده است اما رفتار عربستان برخلاف قواعد کارتل و مبتنی بر رقابت بوده است. همچنین نتایج نشان میدهد که طول مدت ماندن ایران در رژیم تبانی بهطور متوسط تقریباً برابر 217 ماه و طول مدت ماندن در رژیم رقابتی بهطور متوسط برابر با 13 ماه است. اما طول مدت ماندن عربستان در رژیم تبانی به طور متوسط تقریباً برابر 40 ماه و طول مدت ماندن در رژیم رقابتی به طور متوسط برابر با 68 ماه است. بنابراین در دوره مورد بررسی احتمال ماندن ایران در رژیم تبانی بسیار بیشتر از احتمال ماندن در رژیم رقابتی است اما احتمال ماندن عربستان در رژیم رقابتی بیشتر از تبانی است.
ایران
عربستان
اوپک
تبانی
رقابتی
مارکف سوئیچینگ
2018
11
22
43
74
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7767_ecf3d35f3935ef2c8dbafdd4dc2382f3.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
اثرات نامتقارن سیاستهای پولی بر بازار مسکن ایران: رویکرد غیرخطی MS-VAR
فرزاد
ساقی
کامبیز
هژبر کیانی
اکبر
میرزاپور باباجان
بیت الله
اکبری مقدم
مطالعات اخیر در حوزه مسکن و خصوصا مطالعات انجام شده پس از بحران مالی 2007 نشان دادهاند که اثر سیاست پولی بر بازار مسکن میتواند نامتقارن باشد. به عبارت دیگر، در دوران رونق و رکود بازار مسکن، سیاست پولی یکسان، میتواند نتایج متفاوتی را به همراه داشته باشد. در این راستا هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات نامتقارن سیاست پولی بر بازار مسکن طی دوره زمانی فصل اول 1374 تا فصل اول 1396 در اقتصاد ایران است. برای این منظور از روش مارکوف سویچینگ خودتوضیح برداری که یک روش غیرخطی بوده و امکان بررسی اثر سیاست پولی در وضعیتهای مختلف بازار مسکن را فراهم میآورد، بهره گرفته شده است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که اثر سیاست پولی بر بازار مسکن نامتقارن است؛ همچنین نتایج توابع واکنش آنی وابسته به رژیم نشان میدهد که اثرگذاری سیاست پولی در دوران رکود مسکن، به مراتب بیشتر از دوران رونق این بازار است.
سیاست پولی
قیمت مسکن
مارکوف سویچینگ
2018
11
22
75
102
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_8097_e0640b0af28f67dc04e87b4649dac5b6.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
ارزیابی کارایی روشهای سهم مکانی فلگ و اصلاح شده آن در منطقهای کردن جداول داده-ستانده ملی در اقتصاد ایران
حسین
علی اصغرپور
نورالدین
شریفی
این مقاله در پی مقایسه دقت روشهای «سهم مکانی فلگ» و «سهم مکانی اصلاح شده فلگ» در منطقهای کردن جدول داده-ستانده ملی میباشد. مطالعه سیر تکاملی روشهای سهم مکانی نشان میدهد، با وجود آنکه تمامی شواهد تجربی برتری روش سهم مکانی فلگ و روش اصلاح شده آن را نسبت به سایر روشهای سهم مکانی تأیید میکنند اما در خصوص توفیق این دو روش نسبت به یکدیگر، نظریه واحدی وجود ندارد. از اینرو با استفاده از آمارهای ارزش افزوده و ستانده استانهای کشور، جدول داده-ستانده ملی به هنگام شده مرکز آمار ایران در سال 1390 و با استفاده از روشهای FLQ و AFLQ جدول داده-ستانده برای 31 استان کشور تهیه میشود. برای مقایسه عملکرد روش FLQ با روش AFLQ از پنج شاخص آماری محاسبه انحراف برآورد استفاده میگردد. نتایج تحقیق نشان میدهد که در منطقهای کردن جدول داده-ستانده ملی برای اقتصاد ایران، روش FLQ در مقایسه با روش AFLQ در بسیاری از شاخصهای آماری به ویژه شاخص تایل، از دقت بیشتری برخوردار است.
سهم مکانی فلگ
سهم مکانی تعدیل شده فلگ
جدول داده-ستانده ملی
جدول داده-ستانده منطقهای
شاخص تایل
2018
11
22
103
136
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7962_9524380b95a34d3999518a845d6dff4b.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
مطالعه رابطه وفور منابع ـ حکمرانی ـ رشد اقتصادی با تأکید بر نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات
زهرا
جلیلی
محمدرضا
سلمانی بیشک
نقش و تأثیر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی به عنوان معمایی در اقتصاد مطرح است. به منظور بررسی این موضوع، با درنظرگیری نقش کیفیت حکمرانی و توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات به عنوان تسهیلکننده برقراری حکمرانی خوب، از دادههای 31 کشور غنی از نفت (پروکسی منابع طبیعی) در طول سالهای 1980 تا 2015 و روش اثرات همبسته مشترک پویای پانل دیتا استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد نقش منابع طبیعی در رشد اقتصادی به کیفیت حکمرانی در کشورها بستگی دارد. منابع طبیعی در کشورهایی با کیفیت حکمرانی بالا، به عنوان عاملی مهم و ضروری برای رشد اقتصادی بدل شده اما در کشورهایی با حکمرانی ضعیف، منابع طبیعی بازدارنده رشد اقتصادی بوده است. به تعبیری وفور منابع زمانی سبب رونق فعالیتهای اقتصادی میشود که حکمرانی خوب حاکم باشد و در صورت ضعف در حکمرانی، وفور منابع سبب کند شدن رشد اقتصادی میشود. همچنین بررسی موضوع حاکی از آن است که انتشار فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق شفافیت بازار، افزایش آگاهی مردم به واسطه دسترسی عموم به اطلاعات بیشتر و در نتیجه پاسخگویی بیشتر دولت در قبال مردم، سبب میشود وفور منابع سبب بهبود رشد اقتصادی در گروه کشورهایی که سطح فناوری اطلاعات و ارتباطات پایین است، شود.
رشد اقتصادی
منابع طبیعی
حکمرانی
فناوری اطلاعات و ارتباطات
روش پویای پانل دیتا
2018
11
22
137
164
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7447_9750c14894d7fede2ad9b80b7de212e0.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
الگوی تخصیص زمان کار خانگی در مناطق شهری و روستایی ایران
یگانه
موسوی جهرمی
محمد صادق
علی پور
فرهاد
خداداد کاشی
حمیده
ترابی
هدف اصلی این مقاله ارائه الگوی تخصیص زمان کار خانگی سرپرست خانوارهای ایرانی، به تفکیک مناطق شهری و روستایی، در سال 1394 و با استفاده از دادههای مرکز آمار ایران میباشد. در این تحقیق از نظریه تخصیص زمان (تولید خانوار) گَری بکر بهره گرفته شده است. بهعلاوه، قیود بودجه خانوار و زمان، اثر ویژگیهای اقتصادی- اجتماعی خانوار (شامل سن سرپرست خانوار، بعد خانوار، سطح زیربنای محل سکونت خانوار، تحصیلات و درآمد سرپرست خانوار) بر زمان صرفشده سرپرست خانوار در کار خانگی بررسی شده است. نتایج پژوهش دلالت بر آن دارد که زنان و مردان سرپرست خانوار در مناطق روستایی در مقایسه با نقاط شهری، ساعت بیشتری را به کار خانگی اختصاص میدهند. همچنین مردان در نقاط شهری و روستایی در مقایسه با زنان، ساعت کمتری را به کار خانگی اختصاص دادهاند.
اقتصاد خانوار
کار خانگی
نظریه تخصیص زمان
سرپرست خانوار
2018
11
22
165
184
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7865_a7994f0654ebb435b742364461d114c0.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
اثر ترکیب مالیاتی بر توزیع درآمد در ایران: رویکرد خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL)
محبوبه
فراهتی
هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تغییر در ترکیب مالیاتی بر توزیع درآمد در ایران با استفاده از دادههای دوره زمانی 1361-1395 است. برای این منظور، یک مدل تجربی برای تجزیه و تحلیل اثرات جایگزینی اقلام محتلف مالیاتی مشتمل بر مالیات بر درآمد، مالیات بر شرکتها، مالیات بر ثروت، مالیات بر کالا و خدمات و مالیات بر واردات بر نابرابری درآمد (ضریب جینی) پیشنهاد شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل همانباشتگی مبتنی بر رویکرد خودرگرسیون با وقفههای توزیعی (ARDL) نشان میدهند که (1) جایگزینی مالیات بر درآمد برای هر یک از اقلام مالیات بر شرکتها، مالیات بر ثروت و مالیات بر کالا و خدمات منجر به کاهش نابرابری درآمد میشود. (2) جایگزینی مالیات بر شرکتها برای مالیات بر ثروت نابرابری درآمد را کاهش میدهد. (3) جایگزینی مالیات بر کالا و خدمات برای مالیات بر ثروت نابرابری درآمد را کاهش میدهد؛ در صورتیکه جایگزینی این نوع مالیات برای مالیات بر شرکتها هیچ تأثیر معناداری بر نابرابری درآمد ندارد. (4) جایگزینی مالیات بر واردات برای هر یک از اقلام مالیات بر درآمد، مالیات بر شرکتها، مالیات بر ثروت و مالیات بر کالا و خدمات وضعیت توزیع درآمد را بهبود میبخشد. این نتایج راهنمای مفیدی برای سیاستگذاران جهت دستیابی به ترکیب بهینه مالیاتها با هدف کاهش نابرابری درآمدی فراهم میکنند.
ضریب جینی
ترکیب مالیاتی
ایران
2018
11
22
185
212
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7952_c243ce8c8c390cf319785895bdedfd8c.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
کالیبراسیون مدلهای پسانداز احتیاطی برای اقتصاد ایران
سید عقیل
حسینی
محمد
واعظ برزانی
رسول
بخشی دستجردی
افشین
پرورده
یکی از مسائل مهم اقتصاد پولی، تعیین نرخ بهرهای است که «وجود» و «بهینگی» تعادل پولی را تضمین نماید. مدلهای نئوکلاسیکی در اقتصاد متعارف از قبیل مدل ارو-دبرو و مدل فریدمن به دنبال پاسخ این مسأله در شرایط وجود عوامل همگن و بازارهای بیمه کامل بودند. اما در شرایط وجود ریسک مختص به هر شخص و فقدان بازارهای بیمه کامل (از قبیل بازار وامهای بابهره، بیمه بیکاری) برای پوشش این ریسکها، نرخ بهره بهینه که «وجود تعادل پولی» را تضمین نماید متفاوت میشود. در این شرایط افراد ناچار به «بیمه شخصی» خویش هستند و این کار را از طریق «پسانداز احتیاطی» یعنی نگهداری پول و دارایی با انگیزههای احتیاطی انجام میدهند. مدلهای بیولی یا مدلهای پسانداز احتیاطی به دنبال تعیین نرخ بهره بهینه در این شرایط هستند. ویژگی مشترک همه مدلهای بیولی، تعیین نرخ بهره تعادلی در سطحی پایینتر از نرخ رجحان زمانی است. در کشور ما بدلیل محدودیت بازارهای وام و عدم گستردگی بیمه بیکاری و عدم وجود پوشش بیمهای کامل، اصطلاحاً «بازارهای بیمه ناقص» است و از این رو مدلهای بیولی برای آن تناسب دارد. در این مقاله دو دسته از مدلهای بیولی یعنی مدل با پول بدونپشتوانه و مدل با اعتبار در چارچوبی بازگشتی مدلسازی شده و از طریق بهینهیابی پویا با استفاده از برنامه متلب با طراحی الگوریتم های تکراری برای ایران کالیبره شده است. نشان داده شده است که نتایج این مدلها برای ایران صادق هستند. درنتیجه توصیه سیاستی این مقاله، تعیین نرخ بهره تعادلی در سطحی پایینتر از نرخ رجحان زمانی در ایران است.
نرخ بهره
تعادل پولی
بهینگی
پسانداز احتیاطی
مدلهای بیولی
2018
11
22
213
238
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7961_8f73d7c5d1405c56fa96f4200939d1ee.pdf
نظریه های کاربردی اقتصاد
1397
5
3
بررسی مؤثرترین عوامل توضیحدهنده رشد اقتصادی در کشورهای سازمان همکاری اسلامی: رهیافت حداکثر راستنمایی پانل بیزی
علی
بشارت
رضا
رنج پور
سید کمال
صادقی
نواقص الگوهای رشد و شیوههای بررسی شواهد تجربی مربوطه، و نیز تعدد منابع و عوامل رشد اقتصادی، منجر به نااطمینانی از صحت تصریح مدل شده و مانع اجماعِ محققان، در مورد عوامل کلیدی تعیینکننده رشد اقتصادی شده است. هدف این مقاله تعیین مهمترین عوامل رشد در کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی بوده است. بدین منظور، نمونهای از این کشورها در دوره 2015– 1975، انتخاب شده و با استفاده از رهیافت حداکثر راستنمایی بیزی (BML) در بستر دادههای تابلویی، از بین عوامل بسیاری که میتوانند رشد را تحت تأثیر قرار دهند، بهصورت درونزا و از طریق انواع آزمونها در تکرارهای فراوان، عواملی که بیشترین تأثیر را دارند، انتخاب و بهعنوان قویترین عوامل، معرفی شده است. طبق نتایج، نرخ پسانداز (SR)، سرمایهگذاریمستقیمخارجی (FDI)، سرمایهگذاریملی (ISH)، بهرهوریکل عوامل تولید (TFP)، و مخارج تحقیق و توسعه (R&D)، بیشترین تأثیر را بر رشد اقتصادی این کشورها داشتهاند. نتایج میتواند برای ساختن الگوهای مناسب جهت تبیین مسایل مربوط به رشد اقتصادی در کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی و نیز مدیریت بهتر فرآیند رشد اقتصادی، مورد استفاده قرار گیرد.
حداکثر راستنمایی بیزی
رشداقتصادی
تحقیق و توسعه
بهرهوری
سرمایهگذاری مستقیم خارجی. سازمان همکاری اسلامی
2018
11
22
239
263
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7685_3579f7b2dcf97aa807c035644bc1c751.pdf