2024-03-29T19:23:35Z
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1225
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
نقش مشارکت خانوارها در بازارهای مالی در اثرگذاری تکانه پولی بر پویایی های اقتصاد کلان در ایران
رها
غرایی
کریم
اسلاملوییان
ابراهیم
هادیان
زهرا
دهقان
میزان مشارکت خانوارها در بازارهای مالی می تواند اثر تکانه های پولی بر اقتصاد را متاثر کند. الگوهای مرسوم در ایران عموماً بدون توجه به این موضوع و با فرض همگنی طراحی شدهاند. این امر میتواند منجر به توصیه اشتباه سیاستی شود. برای پرکردن این خلاء، در این تحقیق یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی با وجود دو نوع خانوارناهمگن طراحی و برای ایران برآورد می شود. خانوارهای نوع اول (غیر ریکاردویی) در بازارهای مالی مشارکت ندارد و خانوارهای نوع دوم (ریکاردویی) در بازارهای مالی فعال هستند. نشان داده می شود که اگر سهم خانوار غیرریکاردویی در اقتصاد از حد معینی بیشتر باشد، بر خلاف انتظار، شیب منحنی IS دینامیکی مثبت و تعادل نامعین میشود. بر اساس روند توسعه بازارهای مالی ایران، بازه به دور دوره 77-1368 (توسعه کمتر) و 96-1378 (توسعه بیشتر) تقسیم و نشان داده می شود که سهم خانوارهای غیرریکاردویی از 54 درصد در دوره اول به 38 درصد در دوره دوم کاهش یافته است. نتایج تخمین بیزی نشان می دهد که در دوره اول، منحنی IS صعودی و الگو فاقد یک تعادل معین است. امّا در دوره دوم، با افزایش مشارکت خانوارها در بازارهای مالی، شیب IS منفی و یک تعادل باثبات وجود دارد. نمودارهای ضربه-واکنش در دوره دوم، بیانگر عکس العمل مطابق انتظار متغیرهای کلان مانند تولید، تورم، مزد واقعی و اشتغال نسبت به تکانه پولی است. بنابراین، برای جلوگیری از اشتباه هنگام اعمال سیاست پولی، توصیه می شود که به میزان توسعه مالی و ناهمگنی خانوارها توجه شود.
Heterogeneous Households
Monetary Policy
Dynamic IS Curve
DSGE model
Iran
2019
11
22
1
22
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9359_87a25ae9efe5b9ddf63d7af043c61cdf.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
برآورد شاخص تابآوری بخش پولی و مالی اقتصاد ایران
حسام الدین
قاسمی
عباس
عرب مازار
تابآوری اقتصادی به توان مقابله با شوکهای مختلف اقتصادی و میزان بازیابی پس از بروز بحرانها اشاره دارد. در این میان، یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد ایران که با شوکهایی همچون تحریم تحت تاثیر قرار میگیرد، بخش پولی و مالی است و از این جهت تابآوری آن در مقابل بحرانها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این مقاله، تعریف و برآورد شاخص تابآوری بخش پولی و مالی اقتصاد ایران است. بر این اساس، با توجه به ادبیات موجود تابآوری و با استفاده از رویکرد نظریه دادهبنیاد (GT)، اشباع نظری در خصوص مقولات تابآوری بخش پولی و مالی حاصل گردید. به ترتیب اهمیت متغیرهای نرخ رشد درآمدهای نفتی دولت، نوسان نرخ رشد نقدینگی، شاخص ریسک، نسبت بدهی بانکها به بانک مرکزی به پایه پولی و نسبت بدهی دولت به سیستم بانکی به نقدینگی، به عنوان مشخصکنندههای تابآوری بخش پولی و مالی شناخته شدند؛ و سری زمانی شاخص تابآوری بخش پولی و مالی، برای بازه زمانی 1355 تا 1395 محاسبه گردید. براساس شاخص بدست آمده، میزان آسیبپذیری این بخش از محل بروز شوکهای برونزا بالا ارزیابی میشود و بر اساس نتایج، اصلاح نظام بانکی و رابطه نهاد موثری همچون دولت با ساختار پولی و بانکی اقتصاد ایران، برای افزایش تابآوری این بخش توصیه میگردد.
Resilience
Vulnerability
Grounded theory
Bayesian model averaging
Monetary and Financial Sector
2019
11
22
23
48
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9143_26c7af0bd603a00aa2dacfb989e3b34b.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
تأثیر تکانه مخارج مصرفی دولت برحساب جاری و نرخ ارز مؤثر واقعی در کشورهای در حال توسعه نفتی و غیر نفتی: رهیافت Panel VAR
احمد
سجودی
سعید
دائی کریم زاده
عملکرد سیاست مالی دولتها همواره یکی از موضوعات مورد بحث در اقتصاد کلان بوده است. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تاثیر مخارج مصرفی دولت بر حساب جاری و نرخ ارز مؤثر واقعی در دو گروه از کشورهای در حال توسعه نفتی و غیرنفتی است. به منظور تخمین اثر تکانه مخارج مصرفی دولت از داده های سالیانه دوره 2015-2001 و روش خودرگرسیون برداری تابلویی (Panel VAR) استفاده شد. یافتههای تجربی دلالت بر آن دارد که اثر تکانه مخارج مصرفی دولت بر حساب جاری در دو گروه از کشورهای نفتی و غیرنفتی منفی بوده و موجب کسری حساب جاری میشود ولی در بلندمدت کسری حساب جاری درکشورهای نفتی رو به افزایش بوده و در کشورهای غیرنفتی رو به کاهش میباشد. همچنین نتایج نشان داد اثر تکانه مخارج مصرفی دولت بر نرخ ارز مؤثر واقعی در دو گروه از کشورهای نفتی و غیرنفتی متفاوت است. به طوری که تکانه مخارج مصرفی دولت در کشورهای غیرنفتی در کوتاهمدت موجب افزایش نرخ ارز مؤثر واقعی شده و در میان مدت و بلندمدت موجب کاهش آن میشود، ولی در کشورهای نفتی تکانه مخارج مصرفی دولت موجب افزایش نرخ ارز مؤثر واقعی میشود.
real effective exchange rate
current account
government expenditures
Panel-VAR
2019
11
22
49
72
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_8393_bfa60702dc61462e46be57b0c20e5035.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
بررسی تطبیقی سیستم اقتصادی پونزی و غیرپونزی با رویکرد مدلسازی عامل- بنیان
نرگس
جاویدی عبداله زاده اول
احمد
اسدزاده
صداقت
شهمراد
یکی از دغدغههای محققان و اندیشمندان اقتصاد، پیش بینی رفتار افراد در یک سیستم اقتصادی است. اقتصاددانان در سالهای اخیر به روشهای شبیهسازی روی آورده و به دنبال یافتن شیوهای برای توجیه پدیدههای پیچیده در سیستم اقتصاد هستند. مدلسازی عامل-بنیان یکی از این روشها است که بر ویژگیهای هر عامل متمرکز میشود. این پژوهش با ایجاد یک مدل عامل-بنیان از یک سیستم اقتصادی غیرپونزی و مقایسه آن با یک سیستم اقتصادی پونزی، ضمن بررسی کارایی هر سیستم، اثرات و پیامدهای برخی رفتارهای اقتصادی که بر خلاف اخلاق و تعالیم اسلام است را بررسی نموده است. در مقایسه دو الگوی مذکور نتایج بیانگر این است که الگوی غیرپونزی شاخصهای توسعه انسانی و رفاه اجتماعی بهتری را ارائه میدهد. در یک سیستم اقتصادی با الگوی غیرپونزی افراد زندگی طولانیتری نسبت به یک سیستم با الگوی پونزی داشته و از شاخصهای بهتر رفاه اقتصادی نظیر ثروت، درآمد و دانش بهرهمند هستند.
Agent-based modeling
Islamic economics
Wealth distribution
Gini coefficient
Consumption؛ Saving؛ Wealth
2019
11
22
73
102
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9360_6d717328b4cf2fb9221e5afc5560b731.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
بهکارگیری تحلیل بازی شبکه در بررسی تشکیل ائتلاف بین ایران و روسیه و اثر آن بر قدرت چانهزنی ایران در ورود به بازار گاز طبیعی اروپا
علیرضا
فیاضی
قهرمان
عبدلی
اسمعیل
ابونوری
بر اساس آمارهای منتشرشده توسط بیپی، ایران دارای بیشترین منابع گاز طبیعی در دنیا است. در اختیار داشتن این منابع موجب میشود که ایران توانایی بالقوه برای حضور مؤثر در بازارهای بینالمللی گاز طبیعی داشته باشد. یکی از مهمترین بازارهایی که میتواند مقصد صادرات گاز طبیعی ایران از طریق خط لوله باشد، بازار گاز طبیعی اروپا است. بازار اروپا به دلیل حضور کشورهای صنعتی و کمبود منابع گاز طبیعی، بزرگترین بازار گاز طبیعی بشمار میآید. برای حضور در این بازار دو موضوع بایستی موردتوجه قرار گیرد، اولاً صادرات گاز طبیعی ایران به این بازار با استفاده از خط لوله تنها از مسیر ترکیه امکانپذیر است و ثانیاً روسیه بهعنوان بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی به اروپا دارای قدرت بالای چانهزنی در این بازار است؛ بنابراین برنامهریزی برای حضور در بازار اروپا بایستی با در نظر گرفتن نحوه تعامل با این دو کشور انجام شود. در این مقاله با استفاده از ادبیات بازی شبکه، اثر تشکیل ائتلاف بین ایران و روسیه، بر قدرت چانهزنی ایران در ورود به بازار اروپا موردبررسی قرارگرفته است. بر اساس نتایج بهدستآمده در این مقاله، به دلیل اهمیت خطوط لوله در مبادلات گاز طبیعی، ترکیه قدرت چانهزنی بالایی در موضوع انتقال گاز ایران به اروپا دارد و ائتلاف بین ایران و روسیه اثری بر قدرت چانهزنی ایران در ورود به بازار گاز طبیعی اروپا ندارد.
Natural gas
Iran
Russia
Turkey
Europe
Network Game
2019
11
22
103
134
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9363_3db1d563a320164e908992bd72fad15a.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
مقدمه ای بر مدلسازی عامل پایه و اقتصاد محاسباتی عاملپایه؛ ارائه یک مدل ساده برای بازار با اطلاعات نامتقارن
محسن
کریمی
تیمور
محمدی
در این مقاله سعی شده است مدلسازی عامل پایه و قابلیتها و کارکرد آن در اقتصاد، که امروزه «اقتصاد محاسباتی عامل پایه» نامیده میشود، معرفی گردد. مدلهای رایج اقتصادی گاهی برای آنکه امکان حل تحلیلی داشته باشند مبادرت به وضع فروض بیش از اندازه ساده کننده میکنند و به همین دلیل گاهی آنقدر از واقعیت فاصله میگیرند که سیاستگذار اقتصادی نمیتواند به نتایج این مدلها به راحتی اعتماد کند. تلاشهای زیادی توسط اقتصاددانان برای کاستن این شکاف صورت گرفته است که اقتصاد محاسباتی عامل پایه یکی از آنهاست. موضوعات و مسائلی در اقتصاد همچون عدم تعادل، ناهمگنی، یادگیری و عقلانیت محدود، غیرخطی بودن، تعاملات محلی، ساختار شبکهای، پیچیدگی، خطای تجمیع و کلیتگرایی از جمله مسائلی است که در این مقاله برشمرده میشود و ظرفیتهای اقتصاد محاسباتی عامل پایه در مواجهه با این مسائل تبیین میگردد. در پایان نیز یک مدل عامل پایه، با موضوع اطلاعات نامتقارن در بازار محصولاتی با کیفیت پنهان از دید مصرفکننده، ارایه شده است تا برخی از قابلیتهای این رویکرد جدید به تصویر کشیده شود.
Agent Based Modelling (ABM)
Agent Based Computational Economics (ACE)
Simulation
complexity
2019
11
22
135
164
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_8918_035c8d682d97c6ab1ba2aa8bed813975.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
تخصیص بهینه منابع آب زایندهرود بین استانهای چهارمحال بختیاری، اصفهان و یزد با استفاده از نظریه بازیها
غلامحسین
کیانی
رحمان
خوش اخلاق
محمد مهدی
کمال
آب رودخانه زایندهرود در استانهای چهارمحال و بختیاری، اصفهان و یزد در بخشهای مختلف کشاورزی، صنعت و شرب به صورت رقابتی استفاده میشود. در این پژوهش به این سوال پاسخ داده می شود که از دیدگاه اقتصادی، مقدار بهینه تخصیص منابع آب بین بخشها و استانهای مختلف چقدر است؟ برای پاسخ به این سوال از نظریه بازیها، مدل بهینهیابی غیرخطی و توابع تقاضای سال 1392 استفاده شد. با حداکثرسازی اضافه رفاه مصرفکنندگان بخشهای شرب سه استان، بخش کشاورزی استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری و بخش صنعت استان اصفهان، میزان تخصیص بهینه در حالتهای مختلف همکاری و غیر همکاری در قالب ائتلافهای سهگانه و دوگانه، ضمن بررسی وجود هسته، مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت همکاری بین بخشهای مختلف سه استان، اضافه رفاه کل نسبت به شرایط عدم همکاری به میزان 95/2% افزایش پیدا خواهد کرد. در صورت ایجاد ائتلاف همکاری کامل بین سه استان، اضافه رفاه استان اصفهان به میزان 10/6% و استان یزد به میزان 09/0% نسبت به شرایط عدم همکاری افزایش خواهد یافت اما اضافه رفاه استان چهارمحال و بختیاری به میزان 49/24% کاهش پیدا خواهد کرد. لیکن از محل افزایش در اضافه رفاه استانهای اصفهان و یزد میتوان کاهش در اضافه رفاه استان چهارمحال و بختیاری را جبران نمود. درصورتیکه تخصیص در حالت ائتلاف سهگانه به صورت شاپلی در بین بازیکنها انجام بگیرد، تخصیص در هسته قرارگرفته و مکانیزم خودکاری ایجاد میشود که درنهایت موجب شکلگیری ائتلاف سهگانه خواهد شد.
game theory
Efficient allocation
Shaply value
Surplus
Zayanderood
2019
11
22
165
188
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9425_703798874f5b3b48d6a3f58bc396bd3a.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
بررسی اثر قیمت مسکن بر مطالبات غیرجاری درسیستم بانکی ایران
علی اکبر
قلی زاده
سیاوش
گلزاریان پور
فریبا
شکوری منفرد
یکی از آثار و پیامدهای فعالیتهای پولی مؤسسات اعتباری، پیدایش مطالبات غیرجاری است. پدیدهای که تأثیرات منفی بر چرخه منابع و مصارف بانکها میگذارد. یکی از مهمترین عوامل موثر بر مطالبات معوق بانکی، تغییرات قیمت مسکن است. رونق و رکودهای بخش مسکن میتواند بر قدرت بازپرداخت تسهیلات دریافتی تاثیرگذار باشد. در این مطالعه سعی بر آن است که تأثیر قیمت مسکن بر مطالبات غیرجاری بخش بانکی مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور از یک مدل پانل پویا برای یک نمونه شامل 15 بانک کشور در طول دوره زمانی 1395-1384 با روش گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد تغییرات قیمت واقعی مسکن و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت اثر منفی و معنادار بر نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات دارند، بین نرخ بیکاری و ریسک اعتباری رابطه معنا داری یافت نشد. بررسی عوامل درون بانکی هم نشان میدهد، نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات با نسبت تسهیلات به دارایی، نسبت هزینه به درآمد و اندازه بانک رابطه مثبت و معنادار دارد. بین نسبت تسهیلات اعطایی به بخش ساختمان و مسکن به کل تسهیلات و نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات رابطه معناداری وجود نداشت.
House prices
Non-Performing Loan
generalized moments method
2019
11
22
189
214
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9467_80e19fdb000b5f3b24d6e9b87cfae219.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
بررسی رابطه متقابل بین کارآفرینی در بخش صنعت، رشد اقتصادی و اشتغال در ایران با استفاده از الگوهای SUR و SVAR
معصومه
مطلبی
محمد
علیزاده
محسن
نظری فارسانی
مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین کارآفرینی در بخش صنعت، رشد اقتصادی و نرخ اشتغال در اقتصاد ایران، با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری، با استفاده از روش رگرسیون بهظاهر نامرتبط و مدل خودرگرسیون برداری ساختاری کوتاهمدت، میپردازد. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت، در سالهای اخیر، تحریمها و نوسانات قیمت نفت، سبب کاهش رشد اقتصادی در ایران شده است. کارآفرینی در صنعت با توجه به جمعیت جوان ایران، میتواند به افزایش ظرفیت بخش تولیدی منجر شود که به نوبه خود میتواند بر افزایش صادرات غیرنفتی تأثیر مثبت بگذارد و از وابستگی اقتصاد ایران به درآمد نفت بکاهد. بعد از تخمین مدل با استفاده از دادههای سالانه از 1338 تا 1395، نتایج نشان میدهد که کارآفرینی در بخش صنعت با 6 دوره وقفه اثر مثبت بر رشد اقتصادی و با 5 دوره وقفه اثر مثبت بر نرخ اشتغال در اقتصاد ایران دارد. بنابراین، در صورت ایجاد کسبوکارهای جدید برای دورههای متوالی و تعطیل نشدن آن برای یک دوره حداقل شش ساله، کارآفرینی میتواند بر اشتغال و رشد اقتصادی اثر مثبت داشته باشد. نرخ اشتغال با دو دوره وقفه اثر مثبت بر کارآفرینی در بخش صنعت و رشد اقتصادی دارد. نتایج برای الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری کوتاهمدت بیانگر اثر مثبت رشد اقتصادی بر اشتغال است. بنابراین، افزایش رشد اقتصادی میتواند اثر مثبت در دوره جاری بر نرخ اشتغال داشته باشد.
Entrepreneurship
new company formation
Economic growth
Employment
VAR model
2019
11
22
215
240
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9422_f25dc799264951dd5e583810ee893502.pdf
Quarterly Journal of Applied Theories of Economics
1398
6
3
شناسایی عوامل موثر بر رکود اقتصادی در ایران: شبیهسازی مونتکارلو و الگوریتم متروپلیس هاستینگس
رامیار
رفاعی
مرتضی
سامتی
سارا
قبادی
تغییرات شاخصها و متغیرهای کلان اقتصادی مانند کاهش تولید ناخالص داخلی، کاهش صادرات نفت و تغییرات نرخ ارز نشان از وجود رکود طی دورههایی در اقتصاد ایران دارد. در این مقاله از زنجیره مارکوف مونتکارلو (MCMC) و الگوریتم MH برای شناسایی عوامل موثر بر این رکود اقتصادی طی سالهای ۱۳۹۵-۱۳۵۷ استفاده میشود. بررسیها نشان میدهد نتایج الگوریتم MH، نتایج تخمین الگو با استفاده از رهیافت زنجیره مارکوف مونتکارلو را تایید میکند و نشان می دهد که در سطح اطمینان 95 درصد ضرایب متغیرها به لحاظ آماری معنادار و قابل اعتماد هستند. بنابراین تاثیرگذارترین متغیرها بر رکود اقتصادی با رهیافت مونتکارلو، تغییرات نرخ ارز، قیمت نفت خام و فساد دولتی برآورد شدند همچنین احتمالات پسین رژیم ها و نسبت درستنمایی نهایی نشان میدهد که نقاط تغییر در الگوی ششم (با متغیرهای: نرخ ارز، قیمت نفت خام، فساد دولتی و بهرهوری) با بقیه الگوهای ارائه شده متفاوت است بنابراین تغییر رژیم در این الگو اتفاق میافتد.
MH Algorithm
Monte Carlo Markov Chain
Recession
Bayes Factors
2019
11
22
241
272
https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9562_acf8622386ab7c1e2c5a4afa8d8be396.pdf