اثر جایگزینی درآمد نفت با مالیات بر رفاه طول عمر با تأکید بر نقش نهادهای حاکمیتی (الگوی نسل‌های همپوشان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم اقتصادی دانشگاه آزاد اصفهان (خوراسگان

2 استاد گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

3 استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی خمینی شهر

4 استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان

چکیده

بهبود کیفیت نهادهای کشور با جذب سرمایه­گذاران، به ارتقاء سطح رشد، توسعه و رفاه‌ اقتصادی منجر می‌شود. با این وجود این مسئله مطرح است که بهبود کیفیت نهادی در کشور در حال‌توسعه متکی به درآمد حاصل از فروش منابع نفت، همچون ایران، چه تاثیری بر رشد و رفاه اقتصادی دارد. به دلیل بین­نسلی بودن درآمدهای حاصل از سرمایه­های طبیعی، عدالت حکم میکند که بهره‌برداری از این منابع با توجه به حقوق بین­نسلی صورت گیرد. از طرفی به دلیل تأثیرپذیری قیمت نفت از تصمیمات سیاستی سایر دولت­ها، کشورهای نفت­خیز در پی یافتن درآمدهای جایگزین مناسب هستند. یکی از موجه­ترین منابع درآمدی دولت برای جایگزینی با فروش منابع‌طبیعی، درآمد مالیاتی است. هدف مقاله حاضر تحلیل اثر جایگزینی درآمد نفت با مالیات بر رفاه طول‌عمر در ایران، با توجه به کیفیت نهادها است. بنابراین الگوی اثر درآمد نفت بر شاخص­های نهادی حکمرانی‌خوب، به روش حداقل‌مربعات‌پویا طی سال‌‌های 1396-1375 برآورد و رابطه­ای به شکل U معکوس بین سهم درآمد نفت از تولید با شاخص­های نهادی، و رابطه مستقیم بین سهم درآمد مالیات از تولید با آن‌ها نتیجه گرفته شد. سپس اثر شاخص­های نهادی بر رفاه طول‌عمر در قالب الگوی نسل­های همپوشان و به روش معادلات به ظاهر نامرتبط برآورد شد. نتایج نشان داد که برخی از شاخص­های نهادی بر رفاه طول‌عمر اثر مثبت، برخی اثر منفی یا اثر معناداری نداشته­اند. اجرای سناریوهایی برای جایگزینی درآمد نفت با مالیات نشان داد که با اختصاص بخشی از درآمد نفت به صندوق توسعه ملی و افزایش مالیات بر دستمزد، رفاه طول‌عمر افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Replacing Oil Revenue with Tax Revenue on lifetime Welfare by Emphasizing on the Role of Governing Institutions (The model of Overlapping Generations)

نویسندگان [English]

  • Moloud Jafari 1
  • Morteza Sameti 2
  • Mostafa Rajabi 3
  • Sara Ghobadi 4
1 Department of Economics, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Professor of Economics, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor of Economics, khomeinishahr Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
4 Assistant Professor of Economics, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Improving the quality of the institutions by attracting investors, will improve growth, development and welfare. However, it is questionable how the improvement of institutional quality in the developing country, which relies on oil resource's revenue, such as Iran, impact on economic growth and welfare. Due to the intergenerational nature of revenues from natural resources, justice dictates that the exploitation of these resources be done in accordance with intergenerational rights. On the other hand, because oil prices are influenced by the other governments policy, oil-rich countries are looking for alternative incomes. One of the justified sources to replace natural resources is tax revenue. The purpose of this article is to analyze the effect of replacing oil revenue with tax revenue, on lifetime welfare in Iran, with an emphasis on the institutions' quality. So the threshold model of oil revenue’s effect on institutions, using the DOLS method over the period 1996:1-2017:1, Estimated. The results show that there is an inverse U-shaped relationship between the share of oil revenue from GDP with all institutions, and the direct relationship between the share of tax revenue from GDP with them. The effect of institutions on lifetime welfare was estimated using OLG Model and SURE method. Some of the institutions had positive, some had negative or no significant effect on lifetime welfare. Scenarios to replace oil with tax revenue show that if reduced oil revenues in the state budget were deposited with the National Development Fund and be replaced by higher wage taxes, lifetime welfare will increase

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institutions
  • Good Governance
  • Overlapping Generations
  • Lifetime Welfare

مراجع

  1. . احمدپور‌کچو، علی و دهمرده، نظر (1398). اثر توسعه مالی و کیفیت نهادی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی. پژوهش­های اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 26(17)، 62-33.

    1. اسماعیلی‌رزی، حسین، ابراهیمی، بهنام و شیرعلی، شیرین (1394). تأثیر درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی در ایران، با تأکید بر تغییر کیفیت نهادی. فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا )س(، 3(7)، 81-108.
    2. توفیقی، حمید و یحیوی‌رازلیقی، حسن (1395). تأثیر رانت نفتی بر کیفیت نهادها در اقتصادهای نفتی. مجله علمی- پژوهشی سیاستگذاری اقتصادی، 8(16)، 21-40.
    3. توکلی، محمدرضا (1394). فرار مالیاتی و راهکارهای مقابله با آن. کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. موسسه مدیران ایده‌پردازان پایتخت ایلیا، 46-1.
    4. جهانگرد، فاطمه، محمدی، تیمور، شیرمرد، روح‌اله و شهبازی، مریم (۱۳۹۳). بررسی اثر حکمرانی‌خوب بر رفاه اقتصادی (مطالعه موردی برخی از کشورهای صحرای آفریقا). اولین کنفرانس اقتصاد و مدیریت کاربردی با رویکرد ملی، بابلسر، شرکت پژوهشی طرود شمال.
    5. دهقان‌منشادی، محمد، اسلاملوئیان، کریم، هادیان، ابراهیم، دهقان‌شبانی، زهرا (1399). اثر تغییرات کیفیت نهادی ناشی از تکانه های نفتی بر پویایی اقتصاد کلان ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 20(3)، 143-111.
    6. رحمانی، تیمور و گلستانی، ماندانا (1388). تحلیل از نفرین منابع و رانت‌جویی بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب نفت‌خیز. تحقیقات اقتصادی، 44(89)، 86-57.
    7. رنجبر، همایون، صامتی، مجید و مالیان، مهسا (1395). امکان جایگزینی درآمد مالیاتی با درآمد نفت (مطالعه موردی ایران). فصلنامه اقتصاد کاربردی، 6، 38-27.
    8. رستم‌زاده، پرویز و گودرزی‌فراهانی، یزدان (1396). جایگزین‌سازی درآمد دولت از طریق درآمدهای مالیاتی با طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE). پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 17(4)، 145-121.
    9. زراءنژاد، منصور، تبعه‌ایزدی، امین و حسین‌پور، فاطمه (1393). بررسی و اندازهگیری تأثیر درآمدهای نفتی بر درآمدهای مالیاتی در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 72، 111-137.
    10. زنجانی، ولیمقدم و دهقانی، علی (1386). مالیه عمومی و خط‌مشی مالی دولت. انتشارات مهربان.
    11. سپهردوست، حمید، رجبی، فهیمه و باروتی، مهسا (1394). بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر عملکرد درآمدی نظام مالیاتی. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 2(2)، 126-103.
    12. کریمی، محمدشریف، حیدریان، مریم و دورباش، معصومه (1396). بررسی ارتباط و تأثیر شاخص­های حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در ایران، با رویکرد تصحیح خطای‌برداری. دوفصلنامه جامعه­شناسی اقتصادی و توسعه، 6(3)، 155-127.
    13. مهرآرا، محسن و کیخا، علیرضا (1387). نهادها، نفت و رشد اقتصادی در کشورهای متکی به نفت طی دوره 2005-1975: روش پانل هم‌انباشتگی. فصلنامه اقتصاد مقداری، 4(19)، 55-79.
    14. مالیان، مهسا، صامتی، مجید و رنجبر، همایون (1392). امکان جایگزینی درآمد مالیاتی با درآمد نفت (مطالعه موردی ایران). اولین همایش الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی، 19-1.
    1. Ahmadpour Kacho, A., & Dehmardeh, N., (2019). The effect of financial development and institutional quality on economic growth of OECD member countries. Regional Economics and Development Research, 26(17), 33-62 (In Persian).
    2. Binay, M., & Atalay, N. (2019). Global governance: Economic growth and income distribution. Sayıştay Dergisi, (112), 137-158.‏
    3. Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The review of economic studies, 47(1), 239-253.‏
    4. Couttenier, M. (2008). Relationship between natural resources and institutions.‏
    5. Dehghan Manshadi, M., Islamlouian, K., Hadian, E., & Dehghan Shabani, Z. (2020). The effect of institutional quality changes due to oil shocks on the macroeconomic dynamics of Iran. Quarterly Journal of Economic Research (Sustainable Growth and Development), 20(3), 111-143 (In Persian).
    6. Emara, N., & Chiu, I. (2016). The impact of governance environment on economic growth: The case of Middle Eastern and North African countries. Emara, N. and Chiu, I-Ming (2016). The Impact of Governance Environment on Economic Growth: The Case of Middle Eastern and North African Countries, Journal of Economics Library, 3(1), 24-37.‏
    7. Glaeser, E. L., La Porta, R., Lopez-de-Silanes, F., & Shleifer, A. (2004). Do institutions cause growth?. Journal of economic Growth, 9(3), 271-303.‏
    8. J., Haifang. H., Shawn. G., & Shun. W. ( 2014). Good governance and wellbeing . Research-based policy analysis and commentary from leading economists. VOX  CEPR Policy Portal.
    9. Ikbal, J. (2017). The dynamic relationship between oil rent corruption and political stability: an empirical study on determined sample of African countries, proceeding of seven European Academic Research on Global Business. Economic, Finance and Banking.‏
    10. Ismaili Razi, H., Ebrahimi, B., & Shir Ali, Sh. (2015). The Impact of Oil Revenues on Economic Growth in Iran, with Emphasis on Changing Institutional Quality. Al-Zahra University Economic Development Policy Quarterly, 3(7), 81-108 (In Persian).
    11. Jahangard, F., Mohammadi, T., Shirmard, R., & Shahbazi, M. (2014). Investigating the effect of good governance on economic well-being (a case study of some sub-Saharan Africa). The first conference on economics and applied management with a national approach, Babolsar, Taroud Shomal Research Company (In Persian).
    12. Kansheba, J. M. P., & Marobhe, M. I. (2022). Institutional quality and resource-based economic sustainability: the mediation effects of resource governance. SN Business & Economics, 2(2), 1-24.‏
    13. Karimi, M.Sh., Heydarian, M., & Durbash, M. (2017). Investigating the Relationship and Impact of Good Governance Indicators on Economic Growth in Iran, with the Vector Error Correction Approach. Bi-Quarterly Journal of Economic Sociology and Development, 6(3), 127-155 (In Persian).
    14. Khan, M. (2004). State failure in developing countries and institutional reform strategies. Toward pro-poor policies: aid, institutions, and globalization, 165-96.‏
    15. Kaufmann, D., Kraay, A., & Zoido-Lobatón, P. (2002). Governance matters II: updated indicators for 2000-01 (Vol. 2772). World Bank Publications.‏
    16. Tornell, A., & Lane, P. R. (1999). The voracity effect. American economic review, 89(1), 22-46.‏
    17. Mehlum, H., Moene, K., & Torvik, R. (2006). Institutions and the resource curse. The economic journal, 116(508), 1-20.‏
    18. Malian, M., Sameti, M., & Ranjbar, H. (2013). The possibility of replacing tax revenue with oil revenue (Case study of Iran). The first national electronic conference on Iran's economic outlook with the approach of supporting national production, 1-19 (In Persian).
    19. Mehrara, M., & Kikha, A. (2008). Institutions, oil and economic growth in oil-dependent countries during the period 1975-2005: Co-integration panel method. Quantitative Economics Quarterly, 5(4), 55-79 (In Persian).
    20. Mira, R., & Hammadache, A. (2017). Good governance and economic growth: A contribution to the institutional debate about state failure in Middle East and North Africa. Asian Journal of Middle Eastern and Islamic Studies, 11(3), 107-120.‏
    21. Rahmani, T., & Golestani, M. (2009). Analysis of the resource curse and rent-seeking on income distribution in selected oil-rich countries. Economic Research, 44(89), 57-86 (In Persian).
    22. Ranjbar, H., Sameti, M., & Malian, M. (2015). Possibility of replacing tax revenue with oil revenue (Iran case study). Quarterly Journal of Applied Economics, 6, 27-38 (In Persian).
    23. Reyes-Loya, M. L., & Blanco, L. (2008). Measuring the importance of oil-related revenues in total fiscal income for Mexico. Energy Economics, 30(5), 2552-2568.‏
    24. Rostamzadeh, P., & Goodarzi Farahani, Y. (2017). Replacing government revenue through tax revenue by designing a stochastic dynamic equilibrium model (DSGE). Economic Research (Sustainable Growth and Development), 17(4), 121-145 (In Persian).
    25. Samuelson, P. A. (1958). An exact consumption-loan model of interest with or without the social contrivance of money. Journal of political economy, 66(6), 467-482.‏
    26. Sepehrdoost, H., Rajabi, F., & Barouti, M. (2015). Investigating the effect of good governance on the revenue performance of the tax system. Journal of Applied Theories of Economics, 2(2), 103-126 (In Persian).
    27. Sidi Mohammed, C., Mohamed, B., & Abderrahim, C. (2017). Oil rents and institutional quality: empirical evidence from Algeria. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 19(2).
    28. Tofighi, H. & Yahyavi Razlighi, H. (2015). The Impact of Oil Rents on the Quality of Institutions in Oil Economies. Journal of Economic Policy Research, 8(16), 21-40 (In Persian).
    29. Tavakoli, M.R. (2015). Tax evasion and ways to deal with it. International Conference on New Research in Management, Economics and Accounting. Institute of Idea Managers of Ilia Capital, 1-46 (In Persian).
    30. World Bank. (2002). Governance Matters II: Updated Indicators for 2000–01, Policy Research Working Paper 2772, Washington.
    31. Yahaya, K. A., & Bakare, T. O. (2018). Effect of petroleum profit tax and companies income tax on economic growth in Nigeria. Journal of Public Administration, Finance and Law, 13(1), 100-121.‏
    32. Zaranejad, M., Izadi, A., & Hosseinpour, F. (2014). Study and measurement of the impact of oil revenues on tax revenues in Iran. Quarterly Journal of Business Research, 72, 111-137 (In Persian).
    33. Zanjani, V., &Dehghani, A. (2007). Public finances and government fiscal policy. Mehraban Publications (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار