شناسایی و رتبه بندی موانع سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران: کاربرد روش دلفی فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه لرستان

3 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه به دلایل مختلفی نظیر بهینه نبودن میزان پس­اندازهای داخلی، خروج سرمایه و یا به طور کلی­تر دسترسی به منابع سرمایه­ای متنوع، دولتمردان را بر آن داشته تا به سرمایه­گذاری مستقیم خارجی نگاه ویژه­ای داشته باشند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه­بندی موانع سرمایه­گذاری مستقیم خارجی می­باشد. جامعه آماری مطالعه سرمایه­گذاران خارجی، اساتید دانشگاه و کارشناسان مرکز خدمات و سرمایه­گذاری وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و برای تعیین نمونه 39 نفری از روش نمونه­گیری غیرتصادفی هدفمند استفاده شده است و با توجه به بهره­گیری از روش دلفی فازی، حجم نمونه تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا می­کند. برای گردآوری داده­ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه استفاده شده و روش تحلیل داده­ها تکنیک دلفی فازی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزار SPSS کمک گرفته شده است. نتایج نشان می­دهد که عدم همسویی منافع سرمایه­گذاران خارجی و منافع مقامات دولتی و دست­اندرکاران مرتبط با موضوع سرمایه­گذاری خارجی در داخل کشور، وجود عدم اطمینان در فضای سرمایه­گذاری، بالا بودن هزینه­های مبادله و نبود وحدت نظر و هماهنگی بین مسئولین در تعیین اولویت­های جامعه از مهمترین موانع سرمایه­گذاری خارجی در کشور هستند. لذا در راستای جذب سرمایه­گذاری خارجی، دولت باید با اولویت بخشیدن به این نوع سرمایه­گذاری در قوانین کاربردی نافظ و شفاف، ابتدا نااطمینانی­ها را کاهش داده و فضای مطمئن برای سرمایه­گذاران خارجی ایجاد نماید، آن گاه با حذف موانع دست و پا گیر در محیط کسب و کار هزینه­های مبادله را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identifying and Prioritizing of Obstacles to FDI in Iran: A Fuzzy Delphi Method

نویسندگان [English]

  • Reza Fazelian 1
  • Mohsen Arefneghad 2
  • Zohre Rousta 3
1 PhD candidate in economics, University of Isfahan
2 Assistant Professor, University of Lorestan
3 PhD student in economics, University of Isfahan
چکیده [English]

Income distribution is one of the most critical development goals of any country. MENA countries, like many developing countries suffer from widespread inequalities despite high energy and natural resource incomes. On the other hand, government sources of rent as insecure resources for economic policy have been used especially to reduce class gaps. In the research literature, the existence of natural resources has been described as both a factor and an obstacle to development. On the other hand, increasing and decreasing rent resources can have different effects on economic development.  Given the importance of this topic, the aim of this study is to analyze the asymmetric cumulative effects of the rentier state on inequality in the MENA countries from 1990 to 2019. The research method is correlational and applied. The method used is the non-linear ARDL panel method. In other words, using the NARDL method, long-term panel data, and coherent and asymmetric analysis are all study innovations. Although the results of the study reject the linear relation, but also show that the null hypothesis of the non-relationship between the income inequality index (Gini) and the positive and negative components of rent are rejected. The results also show that there is no asymmetry in the short and long term. Based on these results, the positive and negative effects of rent distribution on income inequality in MENA countries are completely different and on this basis, completely different policies must be adopted to reduce income inequality and economic development

کلیدواژه‌ها [English]

  • Investment
  • FDI
  • Fuzzy Delphi Method
  1. آذر، عادل و فرجی، حجت (1381). علم مدیریت فازی. مرکز مطالعات و بهره­وری ایران، انتشارات اجتماع.
  2. الهیاری، رضا، یوسفی شیخ رباط، محمدرضا و الهی، ناصر (1399). موانع ساختاری سرمایه­گذاری خارجی در ایران با استفاده از روش PCA و ARDL. دو فصلنامه مطالعات و سیاست­های اقتصادی، (1)7، 119-95.
  3. اشرفی احمدآباد، علیرضا و فرهمند معین، احمد (1395). درآمدی بر سرمایه­گذاری خارجی. موسسه پژوهش تامین اجتماعی، 86-28.
  4. تقوی، مهدی و سالاری، یوسف (1395). پیچیدگی صادرات غیر نفتی و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی: مطالعه موردی کشورهای درحال توسعه با تاکید بر ایران. فصلنامه اقتصاد مالی، (36)10، 16-1.
  5. جعفری صمیمی، احمد و سینا، کرم (1397). نقش سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در جهانی شدن اقتصاد. بررسی­های بازرگانی، شماره 30، 12-10.
  6. زمردیان، غلامرضا، حنیفی، فرهاد و محبوبی، بابک (1397). بررسی میزان تاثیر­پذیری سرمایه­گذاری مستقیم خارجی از توسعه بازار پولی و مالی در اقتصاد ایران. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه­گذاری، (25)7، 223-243.
  7. شاه­آبادی، ابوالفضل، سلمانی، یونس و ولی­نیا، آرش (1394). بررسی اثرات بهبود فضای کسب­وکار بر صادرات و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (مطالعه موردی کشورهای منتخب گروه G77). مجله اقتصاد مالی، (30)9، 59-47.
  8. شقاقی شهری، وحید (1395). اثرات اقتصاد دانش بنیان بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (نظریه همگرایی­های منطقه­ای - اقتصادی برای کشورهای عضو اکو). پژوهش­های اقتصاد و توسعه منطقه­ای، (13)24، 28-25.
  9. شهسواری، محسن، شعبان­نژاد، رضا و شعبان­نژاد، مهدی (1397). شناسایی و اولویت­بندی عوامل موثر بر جذب سرمایه­گذاری خارجی در بخش صنعت استان قزوین. فصلنامه مدیریت و حسابداری، (2)3، 316-309.
  10. کردی، عبدالرحیم و خداپرست مشهدی، مهدی (1395). تأثیر فساد بر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در کشورهای درحال توسعه، فصلنامه اقتصاد مالی، (36)10، 50-33.
  11. میرسپاسی، ناصر، طلوعی، عباس، معمارزاده، غلامرضا و پیدایی، میرمهرداد (1389). طراحی مدل تعالی منابع انسانی در سازمان­های دولتی ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی. مجله آینده­پژوهی مدیریت، 21(4)، 22-1.
  12. نجاتی، مهدی (1396). بررسی نقش سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی، نشریه علمی-پژوهشی سیاست­گذاری اقتصادی، (18)9، 100-65.

 

  1. Ahmeti, F., & Kukaj, H. (2016). The importance of foreign direct investments on economic development in transitional countries: a case study of Kosovo. Available at SSRN 2752979.‏
  2. Asiedu, E. (2006). Foreign direct investment in Africa: The role of natural resources, market size, government policy, institutions and political instability. World economy, 29(1), 63-77.‏
  3. Asongu, S., Akpan, U. S., & Isihak, S. R. (2018). Determinants of foreign direct investment in fast-growing economies: evidence from the BRICS and MINT countries. Financial Innovation, 4(1), 1-17.‏
  4. Abdel-Latif, A., & Schmitz, H. (2010). The politics of Investment and growth in Egypt: Towards a new approach. Universitäts-und Landesbibliothek Sachsen-Anhalt.‏
  5. Asafo-Adjei, A. (2007). Foreign direct investment and its importance to the economy of South Africa (Doctoral dissertation, University of South Africa).‏
  6. Adhikary, B. K. (2017). Factors influencing foreign direct investment in South Asian economies: A comparative analysis. South Asian Journal of Business Studies.‏
  7. Cheng, C. H., & Lin, Y. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European journal of operational research, 142(1), 174-186.‏
  8. Jadhav, P. (2012). Determinants of foreign direct investment in BRICS economies: Analysis of economic, institutional and political factor. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 37, 5-14.‏
  9. Hanh, N. P., Van Hùng, Đ., Hoat, N. T., & Trang, D. T. T. (2017). Improving quality of foreign direct investment attraction in Vietnam. International Journal of Quality Innovation, 3(1), 1-16.‏
  10. Ho, C. S., & Rashid, H. A. (2011). Macroeconomic and country specific determinants of FDI. The Business Review, 18(1), 219-226.‏
  11. Cuyvers, L., Soeng, R., Plasmans, J., & Van Den Bulcke, D. (2011). Determinants of foreign direct investment in Cambodia. Journal of Asian Economics, 22(3), 222-234.‏
  12. Khafidzin, H. L. P. (2021). Determinants Foreign Direct Investment (FDI) Inflow in ASEAN-8. Media Trend, 16(1), 12-18.‏
  13. Mehic, E., Brkic, S., & Selimovic, J. (2009). Institutional development as a determinant of foreign direct investment in the manufacturing sector. The Business Review, 13(2), 155-161.‏
  14. Mondolo, J. (2019). How do informal institutions influence inward FDI? A systematic review. Economia politica, 36(1), 167-204.
  15. Olival, A. I. D. N. (2012). The influence of doing business’ institutional variables in foreign direct investment (Doctoral dissertation).‏
  16. Ray, S. (2012). Impact of foreign direct investment on economic growth in India: A co integration analysis. Advances in Information Technology and Management, 2(1), 187-201.‏
  17. Rodrigo, W. P. S., & Randika, P. A. D. D. (2022). Impact of Economic Uncertainty on Foreign Direct Investment Inflows of Sri Lanka. European Journal of Business and Management Research, 7(1), 213-218.‏
  18. Hsueh, S. L. (2013). A fuzzy logic enhanced environmental protection education model for policies decision support in green community development. The Scientific World Journal, 2013.‏
  19. Wang, X., Xu, Z., Qin, Y., & Skare, M. (2022). Foreign direct investment and economic growth: a dynamic study of measurement approaches and results. Economic research-Ekonomska istraživanja, 35(1), 1011-1034.‏