شناخت و تبیین تأثیر شاخص‌های رقابت‌پذیری و اقتصاد دانش‌بنیان بر تاب‌آوری اقتصاد کشور ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

2 دانشیار اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

3 استاد اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

شاخص تاب‌آوری به توانایی یک سیستم جهت جذب آشفتگی و سازمان‌دهی مجدد اشاره دارد به طوری که سیستم هنوز وظیفه، ساختار، مشخصات و بازخوردهای یکسانی را حفظ کند. این مفهوم پس از بحران مالی سال 2008 میلادی در زمینه مباحث اقتصادی مطرح شد و هدف آن ارزیابی قابلیت سازگاری اقتصادی یک کشور با شوک‌های ایجادشده و نهایتاً پتانسیل بازگشت به سطح تعادلی مطلوب است. در شرایط اقتصاد ایران که به دلیل اعمال انواع تحریم‌ها در سال‌های اخیر با چالش‌های بسیاری روبه‌رو بوده و ارزیابی سطح تاب‌آوری از کانال‌های مختلف بسیار ضروری و حائز اهمیت است. لذا این پژوهش به بررسی تأثیر شاخص‌های رقابت‌پذیری و اقتصاد دانش‌بنیان بر تاب‌آوری اقتصاد کشور ایران در دوره زمانی 1397-1363 با تواترهای متفاوت سالانه و فصلی با استفاده از روش ARDL -MIDAS پرداخته شده است. نتایج بیانگر این است که در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت متغیرهای حجم تجارت (شاخص رقابت‌پذیری) و نوآوری (شاخص اقتصاد دانش‌بنیان) بر شاخص تاب‌آوری، تأثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین متغیرهای نسبت درآمدهای نفتی به تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر تاب‌آوری تأثیر مثبت و معنادار و متغیرهای اندازه دولت و نرخ تورم بر تاب‌آوری تاثیر منفی و معناداری داشته‌اند. لذا ایجاد زیرساخت‌های مناسب به‌منظور بهره‌گیری هر چه بیشتر از مزایای بسترهای دانش‌بنیان و همچنین گسترش سطح رقابت‌پذیری مورد توصیه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Recognition and Explaining the Effect of Competitiveness and Knowledge-based Economics Indicators on the Resilience of Iran's Economy

نویسندگان [English]

  • Farahnaz Peymaneh 1
  • Mohsen Zayanderoody 2
  • Syed Abdulmajid Jalaee 3
1 Ph.D. student in Economics, Islamic Azad University, Kerman
2 Associate Professor of Economics, Islamic Azad University, Kerman
3 Professor of Economics, Shahid Bahonar University, Kerman
چکیده [English]

The resilience index refers to the ability of a system to absorb turmoil and reorganization so that the system still maintains the task, structure, specifications, and feedback. This concept was introduced after the 2008 financial crisis economic issues, and its goal is to assess the capability of economic compatibility of a country with shocks and, ultimately, the potential return to the equilibrium level. Under the conditions of the Iranian economy, due to the practice of sanctions in recent years, which has faced many challenges, evaluating the resilience level of different channels is essential. So, this study investigates the effect of competitiveness and knowledge-based economics on the Resilience of the Iranian economy from 1985 to 2019, with mixed frequency, annual and seasonal, using the ARDL-Midas method. The results indicate that in the short-term and long-term periods, the variables of trade (Competitiveness) and innovation (Knowledge-based Economics) on the resilience index have a positive and significant effect. Also, the variables of the ratio of oil revenues to GDP and foreign direct investment have had a positive and significant impact on Resilience, and the variables of government size and inflation rate have had a negative and significant effect on Resilience. Therefore, creating appropriate infrastructure is recommended to use the benefits of the knowledge base and expand competitiveness levels

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competitiveness
  • Knowledge-based Economics
  • Resilience
  • Mixed frequency Data Sampling (MIDAS)
  • ARDL

مراجع

  1.  

    1-ابونوری، اسماعیل و لاجوردی، حسن (1395). برآورد شاخص آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی به روش پارامتریکی: بررسی موردی کشورهای عضو اوپک. نظریه های کاربردی اقتصاد، 3(10)، 25-44.  

    2-احمدزاده کرمانی، حمید و امین زاده گوهرریزی، بهرام (1398). ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری با استفاده از روش میانگین مجموع فواصل از حد بهینه(مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری مشهد). هویت شهر، 14(1)، 44-33.

    3-امیری، حسین، پیرداده بیرانوند، محبوبه، نوروزی عموقین، فریبا، علیزاده، شیوا (1397). برآورد شاخص‌های آسیب‌پذیری و تاب‌آوری در اقتصاد ایران. فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، 6(23)، 434-455.

    4-دادگر، یداله، یزدانی، مهدی و خوئینی، پریسا (1398). بررسی و شناسایی متغیرهای موثر بر تحقق اقتصاد دانش­بنیان در ایران و کشورهای منتخب در افق 2050. بررسی مسائل اقتصاد ایران (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، 6(1)، 147-131.

    5-دقیقی اصلی، علیرضا، پژویان، جمشید و حاج موسوی، ساراسادات (1392). بررسی اثر هزینه­های تحقیق و توسعه در بخش آموزش عالی بر رشد اقتصادی کشورهای اتحادیه اروپا. فصلنامه اقتصاد مالی، 7(24)، 100-73.

    6-رجبی، میترا و مقدسی، رضا (1393). به کارگیری الگوهای رگرسیونی شامل داده های مختلط در مدل سازی و پیش بینی ارزش واردات گندم ایران (روش ARDL تعمیم یافته مبتنی بر OLS). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 28(2)، 148-138. 

    7-شقاقی شهری، وحید (1396). ارزیابی و مقایسه وضعیت تاب آوری اقتصادی ایران با رقبای منطقه‌ای. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 25(83)، 218-183.

    8-غیاثوند، ابوالفضل و عبدالشاه، فاطمه (1394). شاخص­های تاب آوری اقتصادی. فصلنامه روند، 22(71)، 79-106.

    9-غیاثوند، ابوالفضل و عبدالشاه، فاطمه (1394). مفهوم و ارزیابی تاب آوری اقتصادی ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 15(59)، 161-187.

    10-قاسمی، حسام الدین و عرب مازار، عباس (1398). برآورد شاخص تاب آوری پولی و مالی اقتصاد ایران. فصلنامه نظریه­های کاربردی، 6(3)، 43-48.

    11-قاسمی، مریم، صاحبی، شیرین و مهرگان مجد، جواد (1399). به شناسایی راهبردهای تاب آوری معیشت در برابر مخاطره خشکسالی از دیدگاه خانوارهای روستایی (مورد مطالعه: دهستان گلمکان، شهرستان چناران). فصلنامه علوم محیطی، 18(1)، 136-117.

    12-محمدی، تیمور، شاکری، عباس، تقوی، مهدی و احمدی، مهدی (1396). تبیین مفهوم، ابعاد و مولفه­های تاب آوری اقتصادی. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 20(75)، 120-89.

    13-مغاری، مریم، فرید زاده، علی و خورسندی، مرتضی (1395). اثر آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصاد بر تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب اوپک. فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، 4(2)، 77-106.

    14-نوفرستی، محمد و جواهردهی، سمانه (1396). الگوئی برای نمایش چشم­اندازی از تراز تجاری کشور به روش رگرسیونی داده­های ترکیبی با تواتر متفاوت. فصلنامه اقتصاد مالی، 11(39)، 123-101. 

    15-نوفرستی، محمد، ورهرامی، ویدا و جواهردهی، سمانه (1396). تحولات فصلی و وپیش­بینی سالانه صادرات غیرنفتی: رهیافت رگرسیونی داده­های ترکیبی با تواتر متفاوت. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 8(29)، 88-67. 

    16-وثوقی نیک، عفیفه (1395). بررسی تأثیر آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی بر تغییرپذیری تولید ناخالص داخلی سرانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی.

    1. Abu Nouri, E., & Lajevardi, H. (2016). Estimated the Index of Economic Vulnerability and Resilience Using Parametric Method: The Case of OPEC member countries. Applied theories of economics, 3(10), 25-44 (In Persian).
    2. Ahmadzadeh Kermani, H., & Aminzadeh Goharrizi, B. (2019). Evaluation of urban resilience dimensions using the average of total distances from the optimal limit (Case study: District 9 of Mashhad Municipality), Hoviat shahr,14(1), 33-44 (In Persian).
    3. Albahari, A., Barge‐Gil, A., Pérez‐Canto, S., & Modrego, A. (2018). The influence of science and technology park characteristics on firms' innovation results. Papers in regional science, 97(2), 253-280.‏
    4. Amiri, H., Pirdadeh Beyranvand, M., Norouzi Amogin, F., & Alizadeh. S. (2018). Estimation Vulnerability and Resilience Indicators in Iran Economy, Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 6(23), 434-455 (In Persian).
    5. Angeon, V., & Bates, S. (2015). Reviewing composite vulnerability and resilience indexes: A sustainable approach and application. World Development, 72, 140-162.‏
    6. Bates, S., Angeon, V., & Ainouche, A. (2014). The pentagon of vulnerability and resilience: A methodological proposal in development economics by using graph theory. Economic Modelling, 42, 445-453.‏
    7. Boorman, J., Fajgenbaum, J., Ferhani, H., Bhaskaran, M., Arnold, D., & Kohli, H. A. (2013). The Centennial resilience index: Measuring countries’ resilience to shock. Global Journal of Emerging Market Economies, 5(2), 57-98.‏
    8. Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2006). Conceptualizing and measuring economic resilience. Building the economic resilience of small states, Malta: Islands and Small States Institute of the University of Malta and London: Commonwealth Secretariat, 265-288.‏
    9. Dadgar, Y., Yazdani., M., & Khoeini., P. (2019). Study and identification of variables affecting the realization of the knowledge-based economy in Iran and selected countries in the horizon of 2050. Investigating the problems of Iran's economy (formerly comparative economics), 6(1), 131-147 (In Persian).
    10. Dadgar, Y., Nazari, R., & Fahimifar, F. (2018). The impact of Global Competitiveness Index (GCI) on Economic Growth in Iran and some selected countries. OIDA International Journal of Sustainable Development, 11(12), 53-60.‏
    11.  Daghighiasli, A., pajooyan, J., & hajmousavi, S. (2013). Investigating the effect of research and development costs in the higher education sector on the economic growth of European Union countries. Journal of Financial Economics, 7(24), 73-100 (In Persian).  
    12.  Ghasemi, H., & Arab Mazar, A. (2019). Estimating the resilience index of the monetary and financial sector of the Iranian economy, Applied theories of economics, 6(3), 43-48 (In Persian).
    13. Ghasemi, M., Sahebi, SH., & Mehrganmajd, J. (2020). Identify livelihood resilience strategies against drought risk from the point of view of rural households (case study: Dehestan Golmakan, Chenaran county). Environmental Sciences, 18(1), 117-136 (In Persian).
    14.  Ghiasvand, A., & Abdul Shah, F. (2015). Concept and evaluation of Iran's economic resilience. Economic Research Journal, 15(59), 161-187 (In Persian).
    15. Ghiasvand, A. and Abdul Shah, F. (2015). Economic resilience indicators, trend Quarterly, 22(71), 79-106 (In Persian).
    16. González-Masip, J., Martín-de Castro, G., & Hernández, A. (2019). Inter-organisational knowledge spillovers: attracting talent in science and technology parks and corporate social responsibility practices. Journal of Knowledge Management, 23(5), 975-997.‏
    17. Bujones, A. K., Jaskiewicz, K., Linakis, L., & McGirr, M. (2013). A framework for analyzing resilience in fragile and conflict-affected situations. Columbia/SIPA. Economic and political development.‏
    18. Moghari, M., Faridzadeh, A., & Khorsandi, M. (2016). The effect of economic vulnerability and resilience on the GDP of selected OPEC member countries. Journal of Economic Development Policy (ALZAHRA UNIVERSITY), 4(2), 77-106 (In Persian).
    19. Mohammadi, T., shakeri, A., taghavi, M., & Ahmadi, M.  (2017). Explaining the Concepts, Dimensions and Components of Economic Resilience. Basij Strategic Studies Quarterly, 20(75), 89-120 (In Persian).
    20. Morales, S. N., Martínez, L. R., Gómez, J. A. H., López, R. R., & Torres-Argüelles, V. (2019). Predictors of organizational resilience by factorial analysis. International Journal of Engineering Business Management, 11, 1847979019837046.‏
    21. Nofaresti, M., & Javaherdehi. (2017). A model for showing a vision of the country's trade balance by regression of combined data with different frequencies, Financial Economics Quarterly, 11(39), 101-123 (In Persian).
    22. Nofaresti, M., varahrami, V., & Javaherdehi, (2017). Seasonal Variations and Prediction of Annual Non-Oil Export: A Mixed Data Sampling Approach. Economics and Modelling (Shahid Beheshti University), 8(29), 67-88 (In Persian).
    23. Paton, D., & Johnston, D. (2001). Disasters and communities: vulnerability, resilience and preparedness. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 10(4), 270-277.‏
    24. Paton, D., & Johnston, D. (2001). Disasters and communities: vulnerability, resilience and preparedness. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 10(4), 270-277.‏
    25. Rajabi, M., & Moghadasi, R. (2014). Application of regression models including mixed data in modeling and forecasting the value of Iranian wheat imports (Generalized ARDL method based on OLS). Agricultural Economics and Development, 28(2), 138-148 (In Persian).
    26. Rose, A., & Krausmann, E. (2013). An economic framework for the development of a resilience index for business recovery. International journal of disaster risk reduction, 5, 73-83.‏
    27. Rose, A. (2007). Economic resilience to natural and man-made disasters: Multidisciplinary origins and contextual dimensions. Environmental hazards, 7(4), 383-398.‏
    28. Sabahi, S., & Parast, M. M. (2020). Firm innovation and supply chain resilience: a dynamic capability perspective. International Journal of Logistics Research and Applications, 23(3), 254-269.‏
    29.  Shaghaghi Shahri, V. (2017). Assess and compare the economic resilience of Iran with regional competitors. Economic researches and policies, 25(3), 183-218 (In Persian).
    30. Sima, V., & Gheorghe, I. G. (2017). A multicriterial analysis of national competitiveness: Evidences for a resilient economy. Industrija, 45(2), 45-64.‏
    31. Ubeda, F., Ortiz-de-Urbina-Criado, M., & Mora-Valentín, E. M. (2019). Do firms located in science and technology parks enhance innovation performance? The effect of absorptive capacity. The Journal of Technology Transfer, 44(1), 21-48.‏
    32. Vosoughi Nik, A. (2016). Investigating the effect of vulnerability and economic resilience on the variability of GDP per capita. Master thesis, Allameh Tabataba'i University (In Persian).
    33. Walklate, S., McGarry, R., & Mythen, G. (2014). Searching for resilience: A conceptual excavation. Armed Forces & Society, 40(3), 408-427.‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار