تاثیر نامتقارن نرخ ارز واقعی بر تراز تجاری در بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن، خدمات و نفت و گاز ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری توسعه اقتصاد دانشگاه ارومیه

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه ارومیه

چکیده

شرایط خاص اقتصاد ایران، نرخ ارز را به‌عنوان یک متغیر مهم در اقتصاد تبدیل کرده است، با این‌حال طی سی سال گذشته، نرخ ارز از نوسانات قابل‌توجه برخوردار بوده است و  مطالعات مختلفی برای بررسی نحوه تأثیر این نوسانات بر تراز تجاری پرداخته­اند، اما از آنجا که هرکدام از مطالعات به بخش کلی ایران و یا بین کشورها پرداختند در این مطالعه به بررسی جداگانه هر بخش کشاورزی، صنعت و معدن، نفت و گاز و خدمات پرداخته شده است. لذا هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر نامتقارن نرخ ارز واقعی در تراز تجاری در هر چهار بخش کشاورزی، صنعت و معدن، خدمات و نفت و گاز ایران و مجموع چهار بخش می‌باشد. برای این منظور از رهیافت خود رگسیو با وقفه‌های گسترده غیرخطی (NARDL) استفاده شد زیرا این روش امکان بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز را در کوتاه مدت و بلندمدت فراهم می‌کند. برای بررسی ارتباط نامتقارن نرخ ارز با تراز تجاری از داده‌های سالیانه 1374 تا 1399 استفاده شد. بر اساس نتایج، اثر شوک‌های ارزی نامتقارن بوده و شوک‌های مثبت ارزی اثر مثبت بر تراز تجاری داشته است، همچنین شوک‌های منفی نرخ ارز، معنی دار نبوده است که نشانگر عدم تاثیر سیاست کاهش ارزش پول بر بهبود تراز تجاری می­باشد. بنابراین بروز هرگونه شوک ارزی، به معنای ایجاد تلاطم در اقتصاد بوده و یکی از راهکارهای مقابله با این وضعیت، کاهش شکاف میان نرخ ارز رسمی و بازار آزاد و همچنین تک نرخی کردن ارز است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Asymmetric Effect of Exchange Rate on the Trade Balance of Iranian Agriculture, Industry and Mining, Service and Oil and Gas

نویسندگان [English]

  • Samaneh Samadneshan 1
  • S Jamaledin Mohseni Zonouzi 2
  • Samad Hekmati Farid 2
1 Ph. D. student of Economics, Urmia University
2 Economics Department, Faculty of Economics & Management, Urmia University
چکیده [English]

Considering the unique economic circumstances in Iran, the exchange rate is a crucial determinant of the Iranian economic state. Over the past three decades, the exchange rate has exhibited significant fluctuations. Given that, previous studies investigating the impact of these fluctuations on the trade balance have primarily focused on overall sectors or international comparisons, In contrast, this study concentrates on specific sectors including agriculture, industry and mining, oil and gas, and services. The primary aim of this research is to analyze the asymmetric effects of the real exchange rate on the trade balance in all four sectors, as well as the overall trade balance of Iran.
To achieve this objective, this study utilizes linear and non-linear autoregressive distributed lag methods (ARDL and NARDL methods) to examine the short-term and long-term effects of the real exchange rate on these trade balances. The linear ARDL model is employed to explore symmetric effects, while the non-linear ARDL (NARDL) model is used to evaluate asymmetric effects.
The NARDL estimation model indicates that the exchange rate is only significant in the short term and long term in the agriculture sector. This suggests that the real exchange rate has an impact on the trade balance of the agricultural sector. Additionally, the real exchange rate shows a significant non-linear relationship with almost all sectors in the short and long term. The results demonstrate a positive and significant relationship between an increase in the effective exchange rate and the trade balance in both the short and long term. Moreover, the trade balance reacts more to positive shocks in the effective exchange rate than negative shocks

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exchange Rate
  • Industry and Mining
  • Services
  • Oil and Gas
  • Agriculture

مراجع

  1. 1.   ابراهیمی، مریم، هژبرکیانی، کامبیز، معمارنژاد، عباس و غفاری، فرهاد (1397). بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تراز تجاری ایران و چین با رویکرد ARDL غیرخطی. اقتصاد مالی، 12(44)، 40-21.

    1. ابوالحسن بیگی، هانا، کازرونی، علیرضا، برقی اسکویی، محمدمهدی و اصغرپور، حسین (1398). اثر بی‌ثباتی تورمی بر رابطه نرخ ارز و تراز تجاری ایران: رویکرد غیرخطی. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 10(37)، 51-64.
    2. احمدی شادمهری، محمد طاهر و احمدیان یزدی, فرزانه. (1391). بررسی تأثیر نرخ ارز حقیقی بر تراز تجاری غیر نفتی ایران در روابط تجاری با کشور آلمان. اقتصاد و توسعه منطقه ای، 3 (19)، 155-114.
    3. برقی اسکویی، محمدمهدی، کازرونی، علیرضا، سلمانی، بهزاد و خداوردی‌زاده، صابر (1396). اثرات نامتقارن تراز تجاری نسبت به نرخ پس‎انداز و نرخ ارز موثر واقعی: رویکرد مارکوف سوئیچینگ. تحقیقات اقتصادی، 52(4)، 858-821.

    5.   الیاس‌پور، بهنام، احمدی شادمهری، محمدطاهر، لطفعلی‌پور، محمدرضا و فلاحی، محمدعلی (1396). تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری ایران: رهیافت الگوی تلاطم تصادفی نامتقارن. فصلنامه تحقیقات بازرگانی، 22(88)، 255-207.

    6.   تشکینی، احمد (1384). اقتصاد سنجی کاربردی به کمکMicrofit . انتشارات موسسه فرهنگی دیباگران تهران.

    1. راسخی، سعید، منتظری، مرتضی و پاشازانوس، پگاه (1393). واکنش غیر خطی نامتقارن تراز تجاری به تغییرات نرخ واقعی ارز: مطالعه موردی ایران.فصلنامه سیاست های مالی و اقتصادی، 2(8)، 62-41.
    2. شریف کریمی، محمد، قادری، شیوا و صیفوری، جلوه (1398).اثرات نامتقارن تغییرات نرخ ارز بر تجارت ایران و چین.فصلنامه اقتصاد و مدلسازی، 10(3)، 59-29.
    3. طیب نیا، علی و فولادی، معصومه. (1388). بررسی آثار افزایش قیمت‎های جهانی بر سطح قیمت‎های داخلی، تراز تجاری و نرخ ارز، با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه‌ای. مجله تحقیقات اقتصادی، 44(4)، 157- 184.
    4. کمیجانی، اکبر و ابراهیمی، سجاد (1392). اثر نوسانات نرخ ارز بر رشد بهره وری در کشورهای در حال توسعه با لحاظ سطح توسعه مالی. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 2(6)، 1-26.
    5. محمدی، حسین، محمدی، مرتضی و سخی، فاطمه (1397).بررسی اثر نااطمینانی نرخ ارز واقعی بر تجارت خارجی محصولات کشاورزی در ایران. پژوهش‌های اقتصاد کشاورزی، 10(1)، 40-21.
    6. مهدی زاده راینی، محمد جواد، ضیایی، سامان، سالاپور، ماشالله، محمدی، حمید و احمدپور، محمود. (1399). اثرات نامتقارن مصرف انرژی بر رشد اقتصادی بخش کشاورزی ایران با استفاده از الگوی خودرگرسیون با وقفه‌های گسترده (NARDL). فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 16(67)، 86-57.
    1. Abolhasan Beygi, H., Kazeroni, A. R., Barghi Oskuei, M. M., & Asgharpour, H. (2019). The effect of inflation instability on the relationship between the exchange rate and the trade balance of Iran: a non-linear approach. Journal of Economic Growth and Development Research, 10(37), 51-64 (In Persian).
    2. Ahmadian Yazdi, F. (2012). The Study of The Impact of Real Exchange Rate on the Iran’s Non-Oil Trade. Journal Of Economics and Regional Development, 19(3), 114-155 (In Persian).
    3. Aksu, H., Başar, S., Eren, M., Bozma, G. (2017). Döviz Kurunun Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Asimetrik Etkisi: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31 (3), 477-488.
    4. Bahmani-Oskooee, M., & Fariditavana, H. (2014). Do exchange rate changes have symmetric effect on the S-curve?. Economics Bulletin, 34(1), 164-173.‏
    5. Bahmani-Oskooee, M., & Fariditavana, H. (2015). Nonlinear ARDL approach, asymmetric effects and the J-curve. Journal of Economic Studies, 42(3), 519-530.‏
    6. Bahmani-Oskooee, M., & Rahman, M. O. (2017). The US–Bangladesh commodity trade: An asymmetry analysis. Economic Analysis and Policy, 56, 28-36.
    7. Bahmani-Oskooee, M., & Kanitpong, T. (2017). Do exchange rate changes have symmetric or asymmetric effects on the trade balances of Asian countries?. Applied Economics, 49(46), 4668-4678.‏
    8. Bahmani-Oskooee, M., & Zhang, R. (2013). The J-Curve: Evidence from commodity trade between UK and China. Applied Economics, 45(31), 4369-4378.‏
    9. Bargi Oskoei, M. M., Kazeroni, A. R., Salmani, B., & Khodaverdizadeh, S. (2017). Asymmetric Effects of Trade Balance on Savings Rate and Real Effective Exchange Rate: A Markov Switching Approach. Economic Research, 52(4), 858-821 (In Persian).
    10. Beyai, M. (2018). The Relationship Between Tourism and Economic Growth: An Empirical Evidence from The Gambia, unpublished Master’s Thesis, Cankaya University/Graduate School of Social Sciences, Ankara, Turkey.
    11. Bogale, F. & kim, S. (2017). Foreign exchange rate and trade balance dynamics in East African countries. Journal of International Trade and Economic Development, 26(2), 1-21.
    12. Bayer, C., & Hanck, C. (2013). Combining non-cointegration tests. Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83 95.
    13. Dornbusch, R. (1985). Exchange rates and prices (No. w1769). National Bureau of Economic Research.‏
    14. Ebrahimi, M., Hazhbar Kiyani, K., Memarnezhad, A., & Gafari, F. (2018). Comparing the asymmetric effects of exchange rate fluctuations on Iran's trade balance with two countries Germany and Turkey. Journal of Financial Economics, 12(44), 21-40 (In Persian).
    15. Eliyaspor, B., Ahmadi Shadmehri M. T., Lotfalipor, M. M., & Falahi, M. A. (2017). The impact of exchange rate uncertainty on Iran's trade balance: an asymmetric stochastic turbulence model approach. Quarterly Journal of Business Research, 22(88), 207-255 (In Persian).
    16. Gervais, O., Schembri, L., & Suchanek, L. (2016). Current account dynamics, real exchange rate adjustment, and the exchange rate regime in emerging-market economies. Journal of Development Economics, 119, 86-99.
    17. ‏Kodongo, O.& Ojah, K. (2013). Real Exchange Rates, Trade Balance and Capital Flows in Africa. Journal of Economics and Business, 66, 22-46.
    18. Kolcu, F., & Yamak, N. (2017). Türkiye’de kisa ve uzun dönem sektörel dinamikler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 81-99.‏
    19. Komijani, A., & Ebrahimi, S. (2013). Effect of exchange rate volatility on productivity growth in developing countries while considering their financial development levels. Journal of Applied Economics Studie in Iran, 2(6), 1-26 (In Persian).
    20. Mehdizadeh Rayni, M. J., Zeyaei, S., Salarpour, M., Mohamadi, H., & Ahmadpor, M. (2000). The asymmetric effects of energy consumption on the economic growth of Iran's agricultural sector using a non-linear autoregression model with wide intervals. Quarterly Journal of Energy Economics Studies, 16(67), 57-86 (In Persian).
    21. Mesagan, E. P., Alimi, O. Y., & Vo, X. V. (2022). The asymmetric effects of exchange rate on trade balance and output growth. The Journal of Economic Asymmetries, 26, e00272.‏
    22. Mohmadi, H., Mohamdi, M., & Sakhi, F. (2018). Investigating the effect of real exchange rate uncertainty on Iran's foreign trade of agricultural products, Agricultural Economic Research, 10(1), 21-40 (In Persian).
    23. Pesaran, M. H. (1997). The role of economic theory in modelling the long run. The economic journal, 107(440), 178-191.‏
    24. Pesaran, M. H., Shin, Y., Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
    25. Rasekhi, S., Montazeri, M., & Pashazaos, P. (2014). Asymmetric non-linear response of trade balance to real exchange rate changes: a case study of Iran. Quarterly Journal of Financial and Economic Policies, 2(8), 41-62 (In Persian).
    26. Saha, S. (2017). Do Exchange Rate Changes Have Symmetric or Asymmetric Effects on Stock Prices? (Doctoral dissertation, The University of Wisconsin-Milwaukee).
    27. Sharif Karimi, M., Gaderi, Sh., & Seyfori, J. (2019). Asymmetric effects of exchange rate changes on trade between Iran and China. Quarterly Journal of Economics and Modeling, 10(3), 29-59(In Persian).
    28. Solomon, P. N. (2020). Does Exchange Rate Have Asymmetric Impact On Trade Balance? Fresh Insights From Combined Cointegration.  Studies in Business and Economics, Lucian Blaga University of Sibiu, Faculty of Economic Sciences, 15(1), 259-269.
    29. Taiebnia, A., & Fouladi, M. (2010). The Effects of Increases in World Prices on Domestic Price Level, Current Account and Exchange Rate, A CGE Model Approach. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 44(4), 157-184 (In Persian).
    30. Tashkini, A. (2015). Applies econometrics with Microfit. Dibagaran Cultural Association, Tehran, Iran (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار