عوامل موثر بر مخارج بهداشتی سرانه: مقایسه مدل‌های فضایی در منتخبی از کشورهای در حال توسعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم اقتصادی دانشگاه لرستان

2 استادیار اقتصاد دانشگاه لرستان

3 استادیار اقتصاد دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)

چکیده

تاثیر عوامل مختلف بر مخارج بهداشتی، در میزان سلامت جامعه جلوه‌گر می‌شود. ارائه خدمات بهداشتی درمانی همانند خانه‌ها و پایگاه‌های بهداشت در تنظیم خانواده و در نتیجه کنترل جمعیت مؤثر است. وجود مراکز مجهز درمانی، با توجه به پتانسیل بالای دانش پزشکی کشور، می‌تواند سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی را به سمت صنعت گردشگری سلامت رهنمون سازد. بنابراین، مطالعه عوامل موثر بر مخارج بهداشتی می‌تواند چشم‌انداز جدیدی را فراروی برنامه‌ریزان و صاحب‌نظران اجتماعی و اقتصادی قرار دهد. از این روی مطالعه حاضر برای شناسایی مناسب‌ترین مدل فضایی که بتواند آثار عوامل اثرگذار بر مخارج بهداشتی سرانه را بیان کند، به مقایسه مدل‌های خطای فضایی، مختلط وقفه فضایی و دوربین فضایی با در نظر گرفتن وابستگی فضایی جغرافیایی آن‌ها طی دوره زمانی (2014- 1995) می‌پردازد. نتایج برآورد هر سه مدل نشان می‌دهد که تاثیر درآمد سرانه و امید به زندگی بر مخارج بهداشتی سرانه مثبت و تاثیر کمک‌های خارجی و جمعیت منفی و معنی‌دار بوده است. هم‌چنین وابستگی فضایی بر مخارج بهداشتی در کشوهای مورد مطالعه تایید و مدل فضایی دوربین به عنوان مدل مناسب انتخاب می‌گردد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effective Factors on Per Capita Healthcare Expenditure: A Comparison of Spatial Models in Selected Developing Countries

نویسندگان [English]

  • Hadi Rezaei 1
  • Mohammad Alizadeh 2
  • Younes Nademi 3
1 Ph.D. Candidate in Economics, Lorestan University
2 Assistant Professor of Economics, Lorestan University
3 Assistant Professor of Economics, University of Ayatollah ozma Boroujerdi
چکیده [English]

The impact of effective factors on healthcare expenditure will be appeared in the public health. Providing health services, such as health centers, is an effective factor in controlling the. Given the high potential of medical knowledge in our country, the existence of equipped health centers can lead policy makers and economic actors to health tourism industry. Therefore, examining the effective factors on health expenditures can be a new perspective for experts. Thus, this study compares the Spatial Error Model (SEM), Mixed Regression - Spatial Autoregressive Model (MR-SAR), and Spatial Durbin Model (SDM) with consideration of their geographical spatial dependency, in order to identify the most appropriate model that can explain the effective variables on per capita healthcare expenditures during 1995-2014. The results indicate that per capita income and life expectancy have positive impacts on per capita healthcare expenditures and the effects of foreign aid and population on per capita healthcare expenditures are negative. Moreover, the impact of spatial dependency on healthcare expenditures has been confirmed and the Spatial Durbin Model has been selected as the best model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial econometrics
  • Per capita health care expenditures
  • Spatial dependency
  • Selected developing countries

مراجع

  1. بهشتی، محمدباقر، و سجودی، سکینه (1386). تحلیل تجربی رابطه بین مخارج بهداشتی و تولید ناخالص داخلی در ایران. فصلنامه بررسی­‌های اقتصادی، 4(4)، 135-115.
  2. رئیس­‌پور، علی، و پژویان، جمشید (1392). آثار مخارج بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی و بهره‌وری در ایران: رویکرد منطقه‌ای. فصلنامه برنامه و بودجه، ۱۸(۴)، 43-68.
  3.  روزبهان، محمود (۱۳92). مبانی توسعه اقتصادی. تهران، انتشارات تابان، چاپ دوازدهم.
  4. سلمانی، بهزاد، و محمدی، علیرضا (1388). بررسی اثر مخارج بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، 39، 93-73.
  5. صادقی، سیدکمال، متفکرآزاد، محمدعلی، و جلیل پور، سالار (1393). بررسی عوامل مؤثر بر هزینه‌­های بهداشتی بخش خصوصی و مقایسه‌­ی شدت اثر آنها در سطوح مختلف درآمدی در کشورهای آسیایی. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 14(53)، 55-75.
  6. عمادزاده، مصطفی، سامتی، مرتضی، و صافی­دستجردی، داود (1390). رابطه مخارج سلامت و رشد اقتصادی در استان­های ایران. مجله مدیریت اطلاعات سلامت، 8(7)، 918-928.
  7. فتاحی، شهرام، سهیلی، کیومرث، رشادت، سهیلا، و کریمی، پرستو (1393). رابطه سرمایه انسانی بهداشت و رشد اقتصادی در کشورهای اوپک (OPEC). مجله مدیریت بهداشت و درمان، 3(3 و 4)، 37-51.
  8. قنبری، علی، و باسخا، مهدی (1387). بررسی اثرات تغییر هزینه بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی ایران. تحقیقات اقتصادی، 3(43)، 224–187.
  9. لطفعلی­پور، محمدرضا، فلاحی، محمدعلی، و برجی، معصومه (1390). بررسی تاثیر شاخص­های سلامت بر رشد اقتصادی ایران. مجله مدیریت سلامت، 14(46)، 57-70.
  10. مجتهد، احمد، و جوادی­پور، سعید (1383). بررسی اثر هزینه­های بهداشتی بر رشد اقتصادی: مطالعه موردی کشورهای منتخب در حال توسعه. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، 6(19)، 31-54.
  11. واعظی، ویدا، و زارع، حسین (1390). رابطة توزیع درآمد (شاخص منتخب ضریب جینی) و اقتصاد سـلامت (شاخص منتخب مرگ و میر و علل مرگ) در ایران. رفاه اجتماعی، 11(42)، 281-314.
  12. هادیان، محمد، شجاعی، سعید، و رجب زاده، داوود (1385). اثر مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی کشور ایران طی سال­های 1383-1358. فصلنامه مدیریت سلامت، 9(24)، 39-44.

 

  1. Anselin, L. (2003). Spatial externality, spatial multipliers and spatial econometrics. Int Reg Sci Rev, 26, 153-176.
  2. Beheshti, M., and Sojoodi, S. (2007). Empirical analysis of the relationship between health expenditure and gross domestic products in Iran. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 4(4), 115-135 )In Persian(.
  3. Behrens, K., and Thisse, J. (2007). Agglomeration versus product variety: Implications for regional inequalities. Journal of Regional Science. 46(5), 867–880.
  4. Bivand, R. S., Pebesma, E. J., and Gómez-Rubio, V. (2008). Applied spatial data analysis with R. Springer, 2nd ed, 2013 edition.
  5. Bloom, D. E., Canning, D., Fink, G., and Finlay, J. E. (2007). Does age structure forecast economic growth?. International Journal of Forecasting, 23(4), 569-585.
  6. Cavagnero, E., Lane, C., Evans, D. B., and Carrin, G. (2008). Development assistance for health: Should policy-makers worry about its macroeconomic impact?. Bulletin of the World Health Organization, 86, 817-908.
  7. Conley, T. G. (1999). GMM estimation with cross sectional dependence. J Econometrics, 92, 1-45.
  8. Corrado, L., and Fingleton, B. (2012). Where is the economics in spatial econometrics?. Journal of Regional Science, 52, 210–239.
  9. Di Matteo, L. (2004). What drives provincial health expenditure?. Canadian Tax Journal, 52, 1102.
  10. Elhorst, J. P. (2014). Spatial econometrics, from cross-sectional data to spatial panels, Springer briefs in Regional Science, Springer.
  11. Emadzadeh, M., Sameti, M., and Safi Dastjerdi, D. (2012). The effects of healthcare expenditure on economic growth of iranian provinces. Health Economic, 8(7), 918-928 (In Persian).
  12. Erdil, E., and Yetkiner, I. H. (2009). The Granger-causality between health care expenditure and output: A panel data approach. Applied Economics, 41, 511-518.
  13. Fattahi, Sh., Soheili, K., Reshadat, S., and Karimi, P. (2013). The relationship between human capital of health and economic growth in OPEC countries. Journal of Healthcare Management, 3(3 and 4), 37-51 (In Persian).
  14. Feldstein, P. J. (1998). Health care economics. New York, Delmar Publishers, Inc.
  15. Ghanbari, A., and Basekhah, M. (2008). Investigating the effects of public health care expenditure on iranian economic growth. Journal of Economic Research, 2(43), 187-224 (In Persian).
  16. Gerdham, U. G., Sogaard, J., Andersson, F., and Jonsson, B. (1992). An econometric analysis of health care expenditure: A cross-section study of the OECD countries. Journal of Health Economics, 11, 63-84.
  17. Getzen T. E. (2000). Health care is an individual necessity and a national luxury: Applying multilevel decision models to the analysis of health care expenditures. Journal of Health Economics, 19, 259–270.
  18. Hadian, M., Shojaee, S., and Rajabzadeh, D. (2006). The impact of health expenditure on the economic growth in IRAN (1980-2004). Jha, 9(24), 39-44 (In Persian).
  19. Hitiris, T., and Posnett, J. (1992). The determinants and effects of health expenditure in developed countries. Journal of Health Economics, 11, 173-181.
  20. Kiymaz, H., Akbulut, Y., and Demir, A. (2006). Tests of stationarity and cointegration of health care expenditure and gross domestic product. European Journal of Health Economics, 7(4), 285–289.
  21. Lesage, J. P. (1999). The theory and practice of spatial econometrics, Department of Economics,  University of Toledo.
  22. 22.   Lesage, J., and Pace, R. K. (2009). Introduction to spatial econometrics. Taylor and Francis Group, Boca Raton, FL.; 2742-33487.
  23. Lotfalipour, M. R., Falahi, M. A., and Borji, M. (2012). The effects of health indices on economic growth in Iran. jha, 14(46), 57-70 (In Persian).
  24. Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
  25. Mac Donald, G., and Hopkins, S. (2002). Unit root properties of OECD health care expenditure and GDP data. Health Economics, 11(4), 371-376.
  26. Mojtahed, A., and Javadi pour, S. (2004). An analysis of the effect of health expenditures on economic growth in selected developing countries. Economic Research, (6)19, 31-54 (In Persian).
  27. Moore, W. J., Newman, R. J., and Fheili, M. (1992). Measuring the relationship between income and NHEs. Health Care Financ Rev, 14(1), 133–139.
  28. Moran, P. (1948). The interpretation of statistical maps. Biometrika, 35, 255-260.
  29. Moscone, F., and Knapp, M. (2005). Exploring the spatial pattern of mental health expenditure, The Journal of Mental Health Policy and Economics, 8, 205-217.
  30. Murthy, N. R., and Okunade, A. A. (2009). The core determinants of health expenditure in the African context: some econometric evidence for policy. Journal of Health Policy, 91, 57-62.
  31. Newhouse, J. P. (1977).  Medical care expenditure: a cross-national survey. Journal of Human Resources, 12, 115-125.
  32. Parkin, D., Mc Guire, A., and Yule, B. (1987). Aggregate health care expenditures and national income: Is health care a luxury good?. Journal of Health Economics, 6, 159–162.
  33.  Raeispour, A., and Pajooyan, J. (2014). A survey on public health expenditure investment effects to economic growth and productivity in Iran: A regional approach. The Journal of Planning and Budgeting, 18(4), 43-68 (In Persian).
  34. Roozbehan, M. (2008). Basics of economic development. Tehran, Taban Publication, 12th edition (In Persian).
  35. Sadeghi, S. K., Motafekker Azad, M. A., and Jalilpour, S. (2014). Investigating main determinants of private healthcare expenditure and their effects between different income levels in Asian countries. Social Welfare, 14(53), 55-75 (In Persian).
  36. Saguatti, A., Erickson, K., and Gutierrez, L. (2013). Spatial panel models for the analysis of land prices. Third Congres, No 172997, 2014 s, June, 25-27.
  37. Salmani, B., and Mohammadi, A. (2010). Investigating effect of government health expenditures on Iran’s Economic Growth. Iranian Journal of Economic Research, 39, 73-93 (In Persian).
  38. Shpak, S. (2012). A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of MA in economic analysis.
  39. Vaezi, V., and Zare, H. (2011). The relationship between Income distribution (Gini coefficient) and health economy (selected death rate and causes of death). Social welfare, 11(42), 281-314 (In Persian).
  40. 40.   Viton, P. A. (2010), Notes on spatial econometric dodels, City and Regional Planning, 870.03.
  41. Wang, Z., and Rettenmaier, A. J. (2014). A note on cointegration of health expenditure and income. Health Economics, 16, 559-578.
  42. Wang, K. (2011). Health care expenditure and economic growth: Quantile panel type analysis. Economic Modelling, 28, 1536-1549.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار