شناخت و تحلیل مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و فنی بهینه‌سازی مصرف انرژی برق در بخش مسکونی (مورد مطالعه: حوزه‌ی تحت پوشش شرکت برق منطقه‌ای فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه خلیج‌ فارس

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه خلیج ‌فارس

3 استادیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه خلیج ‌فارس

چکیده

نظر به اهمیت بهینه­سازی و بهبود کارایی مصرف انرژی در جامعه و لزوم توجه سیاست­گذاران به این مقوله در ابعاد مختلف، این پژوهش با هدف شناخت و تجزیه و تحلیل نقش عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، فنی، اقلیمی و مدیریت سمت تقاضا در بهبود کارایی مصرف انرژی برق در بخش خانگی حوزه تحت پوشش شرکت برق منطقه­ای فارس انجام شده است. جامعه ­آماری این مطالعه شامل کارشناسان، معاونان و مدیران شاغل در حوزه تحت پوشش شرکت برق منطقه­ای فارس با تعداد بالغ بر1951 نفر می­باشد. انجام این پژوهش، از اسفند 1396 تا پایان دی 1397 به طول انجامید. نمونه آماری این پژوهش با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، به تعداد 335 نفر انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده­های این پژوهش، پرسشنامه محقق­ساخته است. روایی پرسشنامه از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ تأیید شده است. روش تجزیه و تحلیل داده­ها در تحقیق حاضر، رویکرد مدل­سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی است. نتایج نشان می‌دهدکه مؤلفه­های عوامل فنی، فرهنگی- اجتماعی، مدیریت سمت تقاضا، اقتصادی و اقلیمی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر بهبود کارایی مصرف انرژی الکتریسیته در بخش خانگی حوزه‌ی مورد مطالعه دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying and Analyzing the Cultural, Social and Technical Components of Optimizing Electricity Consumption in the Residential Sector (Case Study: Area Covered by Fars Regional Electricity Company)

نویسندگان [English]

  • Saeideh Yazdanpenahfard 1
  • Ebraheim Heidari 2
  • Ahmad Ghorbanpour 3
1 Graduated from Master of Energy Economics, University of Persian Gulf
2 Associate Professor, Department of Economics, University of Persian Gulf
3 Assistant Professor, Department of Industrial Management, University of Persian Gulf
چکیده [English]

Given the importance of optimizing and improving energy efficiency in society and the need for policymakers to consider this issue in different dimensions, this study aimed to identify and analyze the role of economic, cultural, social, technical, climate and demand side management in improving efficiency. Electricity consumption has been done in the domestic sector of Fars Regional Electricity Company. The statistical population of this study included 1951 experts, deputies and managers working in the field covered by Fars Regional Electricity Company. This research lasted from March 2017 to the end of January 2017. The statistical sample of this study was selected by simple random sampling method. Questionnaire was used for data collection. Validity of the questionnaire was confirmed by content validity and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha. The data analysis method used in this study is structural equation modeling with partial least squares approach. The results show that the components of technical, cultural, social, demand, economic and climatic factors have the greatest impact on improving the efficiency of electricity consumption in the household sector, respectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy Efficiency
  • Residential Areas
  • Fars Regional Electricity Company (FREC)
  • Modeling structural equations with partial least squares approach

مراجع

  1. ابراهیمی، محسن و آل مراد، محمود (1388). شهرنشینی و مصرف انرژی در کشورهای عضو گروه D8. مجله تخصصی مشهد پژوهی، 3.
  2. ابونوری، اسماعیل و رحیمی بندگانی، محمد (1386). الگوی مصرف برق در خانوارهای آذربایجان شرقی و پیشنهاد یک تعرفه هدفمند. دو ماهنامه علمی - پزوهشی دانش ­و رفتار، 14(23).
  3. احمدی، مهدی، نوفرستی، محمد و عرب مازار، عباس (1390). برآورد تابع تقاضای برق در بخش خانگی با استفاده از روش کالمن فیلتر. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.
  4. اکبری، نعمت­اله، طالبی، هوشنگ و جلائی، اعظم (1393).بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر مصرف انرژی خانوار پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه­ها (مطالعه موردی: شهر اصفهان). فصلنامه علمی پژوهشی جامعه شناسی کاربردی، 4(27)، 26-1.
  5. الهی دهقی، ایرج (1371). تحلیل تقاضای انرژی خانه­های شهری در ایران. پایانه کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد. دانشگاه امام صادق.
  6. امامی میبدی، علی (1379). اصول اندازه­گیری کارایی و بهره­وری (علمی و کاربردی). تهران: انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، چاپ2.
  7. امینی، محمدتقی، تولایی، روح­اله و امینی، امین (1389). راهبردهای اجتماعی به مثابه بدیل­های غیرقیمتی در حل مسأله اصلاح الگوی مصرف انرژی در کشور. مجله بررسی مسایل اجتماعی ایران، 1(2).
  8. انصاری لاری، محمد صالح (1392). بررسی کارایی انرژی در بخش خانگی استان­های کشور. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه باهنر کرمان.
  9. برهمندزاده، داوود.، رضایی قهرودی، زهرا (1393). بررسی روند مصرف تغییرات مصرف برق در بخش های مختلف طی سال­های 1380 تا 1390. فصلنامه آمار. 6.
  10. حیدری، ابراهیم و صادقی، حسین (1382). تخمین کارایی انرژی در بخش صنعت ایران در قالب تابع تقاضای تعدیل انرژی. تحقیقات اقتصادی، 68 ، 200-179.
  11. داوری، علی و رضا زاده، آرش (1393). مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم افزار .PLS تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ 2.
  12. زارع شاه آبادی، اکبر، حاجی­زاده میمندی­، مسعود، لطفعلیانی­آبادی، علی­محمد و سلیمانی، زکیه (1392). بررسی تأثیر عوامل اجتماعی- فرهنگی بر الگوی مصرف انرژی در خانوارهای شهر یزد.  فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش­های برنامه­ریزی و سیاست­گذاری انرژی، 1(3).
  13. سرمست، بهرام و پورحسن، رقیه (1389). عوامل موثر بر تغییر الگوی مصرف انرژی برق (مطالعه موردی). دومین کنفرانس سراسری اصلاح الگوی مصرف انرژی الکتریکی.
  14. شاه­­حسینی، علی و رضایی، زهرا (1390). یک تحلیل از شاخص­های تغییر الگوی مصرف در ایران.  مجله پژوهشنامه، 72، 106-87.
  15. صادقی شاهدانی، مهدی و خوشخوی، مهدی (1396). تحلیل مقایسه­ای نقش مولفه­های اقتصادی وفنی در بهبود کارایی مصرف انرژی در بخش خانگی ایران. فصلنامه تحقیقات مد­­ل­سازی اقتصادی، 27.
  16. صالحی، صادق، ابراهیمی، قربان­علی و مهدیان، عادل (1392). بررسی عوامل (اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی) موثر بر میزان مصرف برق خانگی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
  17. صالحی، صادق (1391). مطالعه تجربی رابطه آگاهی و رفتارهای زیست­محیطی (مطالعه مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج). فصلنامه علمی پزوهشی مسائل اجتماعی ایران، 3(1)، 147-121.
  18. صفاری نیا، مجید، کامکاری، کامبیز، رضاپور، کامبیز و منصوری، نغمه (۱۳۸۲). کاربرد روان شناسی آموزشی در تغییر رفتار مصرف انرژی دانش آموزان آموزش و پرورش شهر تهران. چهارمین همایش ملی انرژی، تهران.
  19. طالب­زاده، محمدرضا (1383). مدیریت مصرف مشترکین خانگی برق. نهمین کنفرانس شبکه­های توزیع برق، دانشگاه زنجان.
  20. غفاری جباری، شهلا، غفاری جباری، شیوا و صالح، الهام (1392). راهکارهای طراحی مسکن در بهینه‌سازی مصرف انرژی شهر تهران. فصلنامه پژوهش­های سیاستگذاری و برنامه­ریزی انرژی، 1(1)، 132-115.
  21. قاسمی، وحید و بهشتی، صمد (1393). تبیین جامعه شناختی مصرف حامل­های انرژی و ارائه الگوی بهینه مصرف مطالعه موردی خانواده­های شهر اصفهان. پایان­نامه دکترا رشته جامعه­شناسی، دانشگاه اصفهان.
  22. قلی­زاده، علی­اکبر و براتی، جواد  (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر مصرف انرژی خانگی و برق مصرفی خانوار در ایران: با تأکید بر بهره­وری انرژی. فصلنامه علمی- پزوهشی اقتصاد وتجارت نوین، 25، 167-145.
  23. کریمی، یوسف و صفاری­نیا، مجید (1384). روانشناسی اجتماعی و تغییر نگرش مصرف­کنندگان انرژی. پنجمین همایش ملی انرژی، تهران.
  24. لطفعلی­پور، محمدرضا و لطفی، احمد (1383). بررسی و بارآورد عوامل مؤثر بر تقاضای برق خانگی در استان خراسان. فصلنامه علمی -پژوهشی دانش و توسعه، 15، 67-47.
  25. محمدی اردهالی، مرتضی (1381). مفاهیم بهینه­سازی مصرف انرژی. مجله اقتصاد انرژی، 42.
  26. مشیری، سعید و شاه­مرادی، اکبر (1385). برآورد تقاضای گاز طبیعی و برق خانوارهای کشور: مطالعه خرد مبتنی بر بودجه دلخواه خانوار. مجله تحقیقات اقتصادی، 72، 335-305.
  27. مظلوم خراسانی، محمد، اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1384).  سنجش میزان سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی84 -1383 و عوامل مؤثر بر آن. علوم اجتماعی. 6.
  28. منظور، داود و نوری اینانلو، علی (1384). تخمین تابع تقاضای انرژی خانگی در ایران: رویکرد حداقل مربعات معمولی پویا. فصلنامه­ی علمی- پژوهشی دین و ارتباطات، 27 .
  29. موسایی، میثم (1388). رابطه توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی. راهبرد توسعه، 20.
  30. موسوی، محمد (1390). بررسی عوامل مؤثر بر بهینه­سازی مصرف انرژی الکتریکی در منطقه ویژه اقتصادی سیرجان. دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
  31. نجمی، علی، شکوری، حامد و کرامتی، عباس (1393). مصرف انرژی در بخش خانگی مطالعه بروی عوامل حیاتی. مجله بین المللی انرژی.  
  32. ورهرامی، ویدا (1395). تابع تقاضای برق خانگی شهرستان‌های منتخب استان تهران در زمان پیک و غیرپیک. فصلنامه پژوهش­های سیاست­گذاری و برنامه­ریزی انرژی، 2(5)، 77-55.
  33. ویسی، رضا و نازکتبار، حسین (1389). درآمدی بر عوامل و مولفه­های موثر بر فرهنگ سازی اصلاح الگوی مصرف برق در شهر تهران. دومین کنفرانس سراسری اصلاح الگوی مصرف انرژی الکتریکی.
  34. یاوری، کاظم و احمدزاده، خالد (1389). بررسی رابطه مصرف انـرژی و سـاختار جمعیـت مطالعـه موردی: کشورهای آسیای جنوب غربی. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 25(7)، 62-33.

 

  1. Abu Nouri, I., & Rahimi Bandagani, M. (2008). Pattern of electricity consumption in East Azarbaijan households and proposing a targeted tariff. Journal of Knowledge and Behavior, 14 (23) (In Persian).
  2. Ahmadi, M., Nofaresti, M., & Arab Mazar, A. (2012). Estimation of electricity demand function in the home sector using the Kalman filter method. Master Thesis in Economics, Shahid Beheshti University (In Persian).
  3. Akbari, N., Talebi, H., & Jalaei, A. (2014). Investigation of social and cultural factors affecting household energy consumption after the implementation of the law on targeted subsidies (Case study: Isfahan). Journal of Applied Sociology, 4 (27), 26-1 (In Persian).
  4. Alberini, A., & Filippini, M. (2011). Response of residential electricity demand to price: The effect of measurement error. Energy economics, 33(5), 889-895.
  5. Amini, M. T., Tulaei, R., & Amini, A. (2011). Social strategies as non-price alternatives in solving the problem of reforming the energy consumption pattern in the country. Iranian Journal of Social Issues, 1 (2) (In Persian).
  6. Ansari Lari, M. S. (2014). Investigating energy efficiency in the domestic sector of the provinces of the country. Master Thesis. Faculty of Management and Economics, Bahonar University of Kerman (In Persian).
  7. Asadoorian, M. O., Eckaus, R. S., & Schlosser, C. A. (2008). Modeling climate feedbacks to electricity demand: The case of China. Energy Economics, 30(4), 1577-1602.
  8. Bhattacharyya, S. C. (2019). Energy economics: concepts, issues, markets and governance. Springer Nature.
  9. Blázquez, L., Boogen, N., & Filippini, M. (2013). Residential electricity demand in Spain: New empirical evidence using aggregate data. Energy economics, 36, 648-657.
  10. Brahmandzadeh, D., & Rezaei Ghahroudi, Z. (2015). Investigating the trend of consumption of changes in electricity consumption in different sectors during the years 2001 to 2011. Statistics Quarterly. 6 (In Persian).
  11. Carroll, J., Lyons, S., & Denny, E. (2014). Reducing household electricity demand through smart metering: The role of improved information about energy saving. Energy Economics, 45, 234-243.
  12. Davari, A., & Rezazadeh, A. (2015). Structural Equation Modeling with PLS. Tehran Software: University Jihad Publications. Print 2 (In Persian).
  13. Ebrahimi, M., & Al Morad, M. (2009). Urbanization and energy consumption in D8 member countries. Journal of Mashhad Research, 3 (In Persian).
  14. Elahi Dehghi, I. (1993). Energy demand analysis of urban houses in Iran. Master's Degree, Faculty of Economics. Imam Sadegh University (In Persian).
  15. Emami Meybodi, A. (2000). Principles of measuring efficiency and productivity (scientific and practical). Tehran: Publications of the Institute of Business Studies and Research, 2nd edition (In Persian).
  16. Estiri, H. (2014). Building and household X-factors and energy consumption at the residential sector: A structural equation analysis of the effects of household and building characteristics on the annual energy consumption of US residential buildings. Energy Economics, 43, 178-184.
  17. Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50.
  18. Ghaffari Jabbari, Sh., Ghaffari Jabbari, S., & Saleh, E. (2013). Housing design solutions in optimizing energy consumption in Tehran. Journal of Energy Policy and Planning Research, 1 (1), 132-115(In Persian).
  19. Ghasemi, V. & Beheshti, S. (2015). Sociological explanation of energy carrier consumption and presentation of optimal consumption pattern of a case study of families in Isfahan. PhD Thesis in Sociology, University of Isfahan (In Persian).
  20. Heidari, E., & Sadeghi, H. (2003). Estimation of energy efficiency in the industrial sector of Iran in the form of energy adjustment demand function. Economic Research, 68, 200-179 (In Persian).
  21. Huntington, H., Schipper, L., & Sanstad, A. H. (1994). Markets for energy Efficiency-Introduction.
  22. Karimi, Y., & Saffaronia, M. (2006). Social psychology and changing attitudes of energy consumers. Fifth National Energy Conference, Tehran (In Persian).
  23. Laicane, I., Blumberga, D., Blumberga, A., & Rosa, M. (2015). Evaluation of household electricity savings. Analysis of household electricity demand profile and user activities. Energy Procedia, 72, 285-292.
  24. Lotfali Pour, M. R. & Lotfi, A. (2005). Investigation and estimation of factors affecting household electricity demand in Khorasan province. Journal of Knowledge and Research, 15, 67-47 (In Persian).
  25. Manzoor, D., & Nouri Inanloo, A. (2006). Estimation of Household Energy Demand Function in Iran: A Dynamic Ordinary Least Squares Approach. Journal of Religion and Communication, 27 (In Persian).
  26. Mazlum Khorasani, M., & Asgharpour Masouleh, A. R. (2006). Assessing the social capital of students of Mashhad University of Medical Sciences in the academic year 2004-2005 and the factors affecting it. social Sciences. 6 (In Persian).
  27. Mizobuchi, K., & Takeuchi, K. (2016). Replacement or additional purchase: The impact of energy-efficient appliances on household electricity saving under public pressures. Energy Policy, 93, 137-148.
  28. Mohammadi Ardehali, M. (2003). Concepts of energy efficiency. Journal of Energy Economics, 42 (In Persian).
  29. Moshiri, S., & Shahmoradi, A. (2006). Estimation of natural gas and electricity demand of households in the country: a micro-study based on the desired household budget. Journal of Economic Research, 72, 335-305 (In Persian).
  30. Mousavi, M. (2012). Investigating the Factors Affecting the Optimization of Electricity Consumption in Sirjan Special Economic Zone. Faculty of Management, Islamic Azad University, Tehran Branch (In Persian).
  31. Musaei, M. (2010). The relationship between social development and economic development. Development Strategy, 20 (In Persian).
  32. Najmi, A., Shakoori, H., & Keramati, A. (2015). Energy consumption in the home sector A study of vital factors. International Journal of Energy (In Persian).
  33. Nematchoua, M. K., Yvon, A., Roy, S. E. J., Ralijaona, C. G., Mamiharijaona, R., Razafinjaka, J. N., & Tefy, R. (2019). A review on energy consumption in the residential and commercial buildings located in tropical regions of Indian Ocean: A case of Madagascar island. Journal of Energy Storage, 24, 100748.
  34. Patterson, M. G. (1996). What is energy efficiency? Concepts, indicators and methodological issues. Energy policy, 24(5), 377-390.
  35. Qolizadeh, A. A., & Barati, J. (2012). Analysis of Factors Affecting Household Energy Consumption and Household Electricity Consumption in Iran: With Emphasis on Energy Efficiency. Journal of Modern Economics and Trade, 25, 167-145 (In Persian).
  36. Sa’ad, S. (2009). Electricity demand for South Korean residential sector. Energy policy, 37(12), 5469-5474.
  37. Sadeghi Shahedani, M., & Khoshkhoi, M. (2018). Comparative analysis of the role of economic and technical components in improving energy efficiency in the domestic sector of Iran. Quarterly Journal of Economic Modeling Research, 27 (In Persian).
  38. Saffarinia, M., Kamkari, K., Rezapour, K., & Mansouri, N. (2003). Application of educational psychology in changing the energy consumption behavior of education students in Tehran. Fourth National Energy Conference, Tehran (In Persian).
  39. Salehi, S. (2012). Experimental study of the relationship between knowledge and environmental behaviors (study of urban and rural areas of Sanandaj). Iranian Journal of Social Issues Research, 3 (1), 147-121 (In Persian).
  40. Salehi, S., Ebrahimi, Gh. A., & Mahdian, A. (2013). Investigating the factors (social, economic and cultural) affecting the amount of household electricity consumption. Master Thesis, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University (In Persian).
  41. Sarmast, B., & Pourhassan, R. (2011). Factors affecting the change of electricity consumption pattern (case study). The Second National Conference on Modifying the Electricity Consumption Pattern (In Persian).
  42. Shah Hosseini, A., & Rezaei, Z. (2012). An analysis of indicators of consumption pattern change in Iran. Journal of Research, 72, 106-87 (In Persian).
  43. Talibzadeh, M. R. (2004). Managing the consumption of household electricity subscribers. Ninth Conference on Electricity Distribution Networks, Zanjan University (In Persian).
  44. Tomson, B. S. (2004, September). Qualitative research: Grounded theory—Sample size and validity. In Faculty of Business and Economics 10th Annual Doctoral Conference October (pp. 25-27).
  45. Tushar, Q., Bhuiyan, M., Sandanayake, M., & Zhang, G. (2019). Optimizing the energy consumption in a residential building at different climate zones: Towards sustainable decision making. Journal of cleaner production, 233, 634-649.
  46. Valor, E., Meneu, V., & Caselles, V. (2001). Daily air temperature and electricity load in Spain. Journal of applied Meteorology, 40(8), 1413-1421.
  47. Varhrami, V. (2015). Household electricity demand function in selected cities of Tehran province during peak and non-peak times. Journal of Energy Policy and Planning Research, 2 (5), 77-55 (In Persian).
  48. Veisi, R., & Nazektbar, H. (2011). An Introduction to the Factors and Components Affecting the Culture-Building of Electricity Consumption Pattern in Tehran. The Second National Conference on Modifying the Electricity Consumption Pattern (In Persian).
  49. Veisi, Reza and Nazektbar, Hossein (1389). Revenue from factors and components affecting the culture of electricity consumption pattern reform in Tehran. The Second National Conference on Modifying the Electricity Consumption Pattern. (In Persian).
  50. Vine, E. (2012). Adaptation of California’s electricity sector to climate change. Climatic Change, 111(1), 75-99.
  51. Yavari, K., & Ahmadzadeh, Kh. (2011). Investigating the Relationship between Energy Consumption and Population Structure Case Study: Southwest Asian Countries. Journal of Energy Economics Studies, 25 (7), 62-33 (In Persian).
  52. Yust, B. L., Guerin, D. A., & Coopet, J. G. (2002). Residential energy consumption: 1987 to 1997. Family and Consumer Sciences Research Journal, 30(3), 323-349.
  53. Zare Shahabadi, A., Hajizadeh Meymandi, M., Lotfaliani Abadi, A. M., & Soleimani, Z. (2013). Investigating the effect of socio-cultural factors on energy consumption pattern in households in Yazd. Journal of Energy Planning and Policy Research, 1 (3) (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار