شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی مؤثر در شهر هوشمند بر مبنای رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: کلانشهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد شهری دانشگاه تبریز

2 استاد اقتصاد دانشگاه تبریز

چکیده

جهان امروز با چالش­هایی مواجه است که ناشی از دگرگونی­های حاصل از پیشرفت علم و فناوری و طرح نیازهای جدید می­باشد. در این راستا الگوی شهر هوشمند راهکار جدیدی است که متناسب با پیشرفت­ فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفع نیازهای جدید شهروندان در زندگی شهری آنان، برنامه­ریزان شهری را به بازنگری و بازاندیشی در اقدامات خود وا می­دارد که این امر می­تواند با شناسایی عوامل کلیدی موثر در شهر هوشمند میسر شود. از این رو در مطالعه حاضر که در زمینه شناسایی عوامل اصلی و کلیدی در آینده شهر هوشمند در کلانشهر تبریز می­باشد، تلاش شده است تا بر مبنای اهداف موجود در شهرهای هوشمند، متغیرهای کلیدی و اثرگذار در آینده هوشمند شدن کلانشهر تبریز و مطابقت آن با اهداف برنامه­ریزی شده هوشمندی در افق 1420 شناسایی شود. براین اساس در ابتدا شاخص­های شهر هوشمند  با استفاده از مرور منابع  استخراج و سپس براساس نظرات خبرگان این حوزه 55 شاخص و عامل اولیه هوشمندی برای کلانشهر تبریز بومی­سازی شده و با کمک نرم­افزار میک­مک تجزیه و تحلیل شدند. در ادامه، 16 عامل کلیدی با استفاده از ماتریس اثرات متقاطع معرفی شد. یافته­های تجربی نشان می­دهد بعد اقتصاد هوشمند و تحرک هوشمند بیشترین سهم را به عنوان متغیرهای اصلی در این مجموعه داشته و تأثیر بیشتری بر آینده هوشمند کلانشهر تبریز خواهند داشت. براساس نتایج بدست آمده از تحقیق باید خاطر نشان کرد دست­یابی به شهری هوشمند در کلانشهر تبریز نیازمند تدوین سند راهبردی شهر هوشمند به همراه برنامه­ریزی فرابخشی، یکپارچه و کارشناسی شده است. شایان ذکر است برای ایجاد و تحقق یک شهر هوشمند باید شالوده و زیرساخت مناسب در جامعه پایه­ریزی شود، لذا لازم است مسئولین کلانشهر تبریز برای هوشمند شدن بسترها و شرایط فرامحلی اقدامات مقتضی را انجام دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritizing of Key Factors Affecting Smart City based on Futures Studies Approach (The Case Study of Tabriz Metropolis)

نویسندگان [English]

  • Zeinab Baradaran Khanian 1
  • Hossein Panahi 2
  • Hossein Asgharpur 2
1 Ph. D student of Eeconomics, University of Tabriz
2 Professor of Economics, University of Tabriz
چکیده [English]

Nowadays the world is facing challenges that are caused by the transformations resulting from the progress of science and technology and the emergence of new needs.the smart city model is a new solution that fits the advancement of ICT and meets the new needs of citizens in their urban life.This forces urban planners to review and rethink their actions. This research seeks to identify the main and key factors in the future of the smart city in Tabriz Metropolis. To do so, an attempt has been made to identify the key and effective variables in the future of the smart city of Tabriz and its compliance based on the existing goals in smart cities and the planned goals of intelligence on the horizon of 1420. Accordingly, based on the opinions of experts in this field, 55 indicators and primary factors of intelligence were localized for the metropolis of Tabriz and analyzed using Mic Mac software. Then, 16 key factors were introduced using the cross-impact matrix. The findings show that the dimensions of smart economy and smart mobility have the largest contribution as the main variables in these categories and they will play a greater impact on the smart future of Tabriz Metropolis. Based on the results, it should also be noted that achieving a smart city in Tabriz metropolis requires the formulation of a smart city strategic document along with cross-sectoral, integrated, and expert planning. It is worth noting that, in order to create and realize a smart city, an adequate foundation and infrastructure must be established in the society, so it is necessary for the officials of the Tabriz metropolis to take appropriate measures to make it a smart city

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart city
  • key factors
  • Tabriz metropolis
  • cross-effects matrix

مراجع

  1. احمدی، ملیحه و عمرانی، مرتضی (1394). ارزیابی تاثیرات هوشمندسازی شهر با تاکید بر مؤلفه­های توسعه پایدار. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 12-1.
2.   احمدزاده دلجوان، فهیمه (1399). آینده­پژوهی منابع آب شهرستان تبریز: رویکرد سناریونویسی. پایان­نامه دکترای اقتصاد، دانشگاه تبریز.
  1. افضلی ننیز، مرضیه، مدیری، مهدی و فرهودی، رحمت­الله (1398). تحلیل ملزومات فرایندی مدیریتی در هوشمندسازی شهر (مطالعه موردی: شهر کرمان). جغرافیای اجتماعی شهری، 6(1), 28-15.‎
  2. افضلی ننیز، مرضیه، مدیری، مهدی و فرهودی، رحمت­الله (1397). اولویت‌بندی شاخص‌ها در فرایند هوشمندسازی شهرها (مطالعه‌ی موردی: شهر کرمان). فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 9(35), 21-30.‎
5.   برادران خانیان، زینب، پناهی، حسین و اصغرپور، حسین (1401). بررسی وضعیت کنونی تحول هوشمند در کلانشهر تبریز. مجله اقتصاد شهری، 2(5)، 112-88.
  1. بهشتی، محمدباقر و زالی، نادر (1390). شناسایی عوامل کلیدی توسعه منطقه­ای با رویکرد برنامه­ریزی بر پایه سناریو؛ مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی. برنامه­ریزی و آمایش فضا، 15(1)، 63-41.
  2. بهشتی، محمدباقر، بهبودی، داود، زالی، نادر و احمدزاده دلجوان، فهیمه (1399). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر در مدیریت یکپارچه منابع آب بر مبنای رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهرستان تبریز). اکوهیدرولوژی، 7(1)، 76-59.
  3. پوراحمد، احمد، زیاری، کرامت­اله، حاتمی­نژاد، حسین و پارسا، شهرام (1397). شهر هوشمند: تبیین ضرورت‌ها و الزامات شهر تهران برای هوشمندی. فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی, 10(2), 22-1.

9.   جبارزاده، یونس، شکری، سوره و کرمی، اژدر (1398). شناسایی و تحلیل موانع نهادی شهر هوشمند (مورد مطالعه: شهر تبریز).  فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 8(3)، 107-91.

10. حاتمی، افشار (1399). آینده­پژوهی تحقق رویکرد هوشمند پایدار درکلانشهرها (مطالعه موردی: تهران). پایان­نامه دکترای جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی.

  1. ذاکریان، ملیحه، سپاهیان، عبدالسلام، سرابندی، زهرا و فیروزی راد، سیما (1400). تحلیل فضایی شاخص­های شهر هوشمند شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان(. فصلنامه آینده­پژوهی شهری، 1(2)، 83-69.
  2. رهنما، محمدرحیم، حسینی، سید مصطفی و محمدی حمیدی، سمیه (1399). سنجش و ارزیابی شاخص­های شهر هوشمند در کلان شهر اهواز. پژوهش های جغرافیای انسانی، 52(2)، 611-589.
  3. زالی، نادر (1390). آینده­نگاری راهبردی و سیاست­گذاری منطقه­­ایبا رویکرد سناریونویسی. فصلنامه علوم سیاسی، مطالعات راهبردی، 54(4)، 54-33.
  4. زینالی عظیم علی (1401). سنجش عوامل موثر بر شکل گیری شهر هوشمند در فضای جغرافیایی شهر تبریز کم آبی. آمایش سیاسی فضا، ۴ (۳)، 253-235.
  5. ساسان­پور، فرزانه و حاتمی، افشار (1396). آینده­پژوهی حباب شهرنشینی در کلانشهر تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 17(47)، 189-171.
  6. سازمان برنامه و بودجه کشور (1399).سند آمایش استان آذربایجان شرقی.
  7. شری­زاده، عادل (1396). آینده­پژوهی مؤلفه­های تأثیرگذار در برنامه­ریزی مسکن اقشار کم­درآمد شهری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز(. پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
  8. شیعه، اسماعیل، حبیبی، کیومرث و احسانی، مهران (1398). نقش مدیریت هوشمند در برنامه­ریزى کالبدى شهر براى کاهش آثار زمین­لرزه. هویت شهر، 13(38)، 50-37.
  9. کاووسی، الهه و محمدی، جمال (1399). ارزیابی تحرک وجابجایی هوشمند از دیدگاه شهروندان(نمونه موردی: شهرشیراز). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(57)، 353-335.
  10. مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
  11. محمدی، جلیل، محمدی، علیرضا، غفاری گیلانده، عطا و یزدانی، محمدحسن (1400). سنجش تأثیرپذیری شهر از نماگرهای شهر هوشمند (مطالعه موردی: شهر زنجان). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 53(2)، 543-521.
  12. نسترن، مهین و پیرانی، فرزانه (1398). تدوین و اعتبارسنجی معیارها و شاخص­های توسعه شهر هوشمند (موردمطالعه: منطقه سه شهر اصفهان(. مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، 6(1)، 164-147.
  13. ویسی، برهان (1398). تحلیل زیست­پذیری شهری با رویکرد آینده­پژوهی مبتنی بر سناریونویسی (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز(. پایان­نامه دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
  1. Álvarez, F., Cleary, F., Daras, P., Domingue, J., Galis, A., Garcia, A., ... & Zahariadis, T. (2012). The Future Internet: Future Internet Assembly 2012: From Promises to Reality (p. 243). Springer Nature.
  2. Afzali, M., Modiri, M., & Farhudi, R. A. (2019). Analyzing Essential Requirements of Management Process in City Smart-Making (Case Study: Kerman City). Urban social geography, 6(1), 15-28 (in Persian).   
  3. Afzali, M., Modiri, M., & Farhudi, R. A. (2018). Prioritizing Indicators in the make Smart Process (Case Study: Kerman City). Research and urban planning, 9(35), 21-30 (in Persian).   
  4. Ahmadi, M., & Omrani, M. (2014).Evaluating the effects of smartening the city with emphasis on the components of sustainable development.Environmental Science and Technology Quarterly, 1-12 (in Persian).   
  5. Ahmadzadeh Deljavan, F. (2019).Future research of water resources of Tabriz city: scenario writing approach. PhD thesis in economics, University of Tabriz (in Persian).      
  6. Baradaran Khanian, Z., Panahi, H., & and Asgharpour, H. (1401). Smart Evolution in the Tabriz Metropolis. Journal of Urban Economics, 2(5), 112-88 (in Persian).   
  7. Beheshti, M. B., & Zali, N. (2010).Identifying the key factors of regional development with a scenario-based planning approach;A case study of East Azarbaijan Province.Space planning and design, 15(1), 41-63 (in Persian).   
  8. Beheshti, M. B., Behboudi, D., Zali, N., & Ahmadzadeh Deljavan, F. (2020). Analysis and Identification of Key Factors and Drivers Affecting Integrated Water Resources Management based on Futures Studies Approach (Case Study of Tabriz County). Ecohydrology,5(1), 59-76 (in Persian).
  9. Carbó-Ramírez, P., & Zuria, I. (2011). The value of small urban greenspaces for birds in a Mexican city. Landscape and Urban Planning, 100(3), 213-222.‏
  10. Capdevila, I., & Zarlenga, M. I. (2015). Smart city or smart citizens? The Barcelona case. Journal of Strategy and Management.
  11. Correia, L. M., & Wünstel, K. (2011). Smart Cities Applications and Requirements, White Paper of the Experts Working Group, Net! Works European Technology Platform.
  12. Csukás, M. S., & Szabó, R. Z. (2021). The many faces of the smart city: Differing value propositions in the activity portfolios of nine cities. Cities, 112, 103116.‏
  13. De Santis, R., Fasano, A., Mignolli, N., & Villa, A. (2014). Il fenomeno smart cities. Rivista Italiana di Economia Demografia e Statistica, 68(1), 143.
  14. Dixon, T., Farrelly, L., Horton-Baker, N., & Webb, R. (2017). Re-imagining the future of cities using urban foresight techniques: towards a smart and sustainable Reading 2050.
  15. Fernandez-Anez, V., Fernández-Güell, J. M., & Giffinger, R. (2018). Smart City implementation and discourses: An integrated conceptual model. The case of Vienna. Cities, 78, 4-16.
  16. Fialová, J., Bamwesigye, D., Łukaszkiewicz, J., & Fortuna-Antoszkiewicz, B. (2021). Smart cities landscape and urban planning for sustainability in Brno city. Land, 10(8), 870.‏
  17. Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanović, N. (2007). Smart cities Ranking of European medium-sized cities. University of Ljubljana, Evert Meijers. Project homepage smart-cities.eu.
  18. Godet, M. (2000). The art of scenarios and strategic planning: tools and pitfalls. Technological forecasting and social change, 65(1), 3-22.
  19. Harrison, C., & Donnelly, I. A. (2011, September). A theory of smart cities. In Proceedings of the 55th Annual Meeting of the ISSS-2011, Hull, UK.
  20. Hatami, A. (2019).Prospective research on the realization of a sustainable smart approach in metropolises (case study: Tehran).D. Thesis of Geography and Urban Planning, Kharazmi University (in Persian).
  21. Ismagilova, E., Slade, E. L., Rana, N. P., & Dwivedi, Y. K. (2020). The effect of electronic word of mouth communications on intention to buy: A meta-analysis. Information Systems Frontiers, 22(5), 1203-1226.‏
  22. Jabarzadeh, Y., Shokri, S., & Kerami, A. (2018).Identifying and analyzing the institutional barriers of the smart city (case study: Tabriz city).Quarterly Journal of Urban Economics and Management, 8(3), 91-107 (in Persian).
  23. Joshi, S., Saxena, S., & Godbole, T. (2016). Developing smart cities: An integrated framework. Procedia Computer Science, 93, 902-909.‏
  24. Kashef, M., Visvizi, A., & Troisi, O. (2022). Smart city as a smart service system: Human-computer interaction and smart city surveillance systems. Computers in Human Behavior, 124, 106923.‏
  25. Kavossi, E., & Mohammadi, J. (2019).Evaluation of mobility and smart transportation from the citizens' point of view (case example: Shiraz city). Applied Research in Geographical Sciences, 20(57), 353-335 (in Persian).
  26. Martin, C. J., Evans, J., & Karvonen, A. (2018). Smart and sustainable? Five tensions in the visions and practices of the smart-sustainable city in Europe and North America. Technological Forecasting and Social Change, 133, 269-278.‏
  27. Mohammadi, J., Mohammadi, A. R., & Yazdani, M. H. (2021). Measuring the effectiveness of the city from "smart city" indicators. Case Study: Zanjan. Human Geography Researches, 53(2), 521-543 (in Persian).
  28. Nastaran, M., & Pirani, F. (2019). Compiling the Criteria and indicators of Smart City (Case Study: The Third Zone of Isfahan). Geography and Urban Space Development, 6(1), 147-164 (in Persian).
  29. Pourahmad, A., Ziyari, K. A., Hataminejad, H., & Parsa, Sh. (2017).Smart City: Explaining the needs and requirements of Tehran city for smartness.Scientific and Research Quarterly of New Attitudes in Human Geography, 10(2), 1-22 (in Persian).   
  30. Rahnama, R., Hosseini, S. M., & Mohammadi hamidi, S. (2020). Measuring and assessment of smart city criteria in Metropolis Ahvaz. Researches of human geography, 52(2), 589-611 (in Persian).
  31. Sasanpour, F., & Hatami, A. (2017). Future Studies Urban bubble in Tehran metropolitan. jgs. Scientific Journals Management System, 17 (47), 171-189 (in Persian).
  32. Sherizadeh, A. (2016).Prospective research of influential components in housing planning for low-income urban strata (case study: Tabriz metropolis). Master's thesis in geography and urban planning, University of Tabriz (in Persian).
  33. Shieh, E., Habibi, K., & Ehsani, M. (2019). Role of intelligent management in urban physical planning in order to mitigate consequences of earthquakes. Hoviatshahr, 13(38), 37-50 (in Persian).
  34. Veyse, B. (2018). Analyzing urban livability with a future research approach based on scenario writing (Case study: Tabriz Metropolis). Ph.D. Thesis of Geography and Urban Planning, University of Tabriz (in Persian).
  35. United Nations. (2019). World Urbanization Prospects 2018: Highlights.‏
  36. Webster, F. (2014). Theories of the information society. Routledge.
  37. Zakerian, M., sepahian,, Sarabandi Z., & Firouzi Rad, S. (2021). Spatial analysis of urban smart city indicators) Case study: Zahedan city. Journal of Urban Futurology, 1(2), 69-83 (in Persian).
  38. Zali, N. (2011).Strategic foresight and regional policy-making using the scenario writing approach.Political Science Quarterly, Strategic Studies, 54(4), 33-54 (in Persian).
  39. Zeynali Azim, A. (2022). Assessing the Factors Affecting the Formation of a Smart City in The Geographical Space of Tabriz City.Political Organizing of Space, 4 (3), 235-253 (in Persian). 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار