تحلیل فضایی عوامل موثر بر صادرات صنایع مواد غذایی و آشامیدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تبریز

2 دانشیار اقتصاد دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد تبریز

چکیده

امروزه صادرات فرآورده‌های صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، نقش مهمی را در ارزآوری کشور ایفاء می‌کند. بررسی مطالعات تجربی مربوط به صادرات نشان می‌دهد که میزان صادرات بنگاه‌ها نه تنها تحت تاثیر اندازه بنگاه، سرمایه انسانی و بهره­وری نیروی کار می­باشد، بلکه ممکن است تحت تاثیر صادرات استان‌های مجاور نیز قرار گیرد. لذا در این مطالعه، به بررسی عوامل موثر بر صادرات صنایع مواد غذایی و آشامیدنی با استفاده از اطلاعات سطح بنگاهی (کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر ایران) در سال 1386 و مدل دوربین فضایی توبیتپرداخته شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل توبیت فضایی نشان می­دهد که متغیرهای اندازه بنگاه، بهره­وری نیروی کار و سرمایه انسانی دارای تاثیر مثبت و معنی‌­داری بر میزان صادرات بنگاه­ها می­باشند. همچنین معنی‌دار بودن ضریب وقفه فضایی متغیر وابسته، وجود اثرات فضایی را تایید می‌کند. همچنین نتایج حاصل از محاسبه اثرات مستقیم، اثرات غیرمستقیم و اثرات کل نشان می‌دهد که اثر مستقیم و غیرمستقیم بهره­وری نیروی کار، سرمایه انسانی و اندازه بنگاه بر صادرات هر استان و استان­های همسایه مثبت و معنی­دار است. این نتایج حاکی از وجود سرریزهای درون استانی و بین‌­استانی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Factors Affecting Iran's Exports of the Food and Beverage Industry

نویسندگان [English]

  • Akram Akbari 1
  • Mohsen Pourebadollahan Covich 2
  • Parviz Mohamadzadeh 2
  • Setareا Rezaei 3
1 Ph.D. Candidate in Economics, University of Tabriz
2 Associate Professor of Economics, University of Tabriz
3 Ph.D. Candidate in Economics, Islamic Azad University of Tabriz
چکیده [English]

Nowadays, exports of food and beverages industries play an important role in providing the foreign-exchange gains for countries. Empirical studies related to exports show that the amount of firm`s exports not only depends on the size of the firm, human capital and labor productivity, but also it may be affected by the exports of neighboring provinces. So, the purpose of this paper is to examine the factors that affect the exports of food products and beverage industry using firm-level data of Iranian industrial firms and spatial Durbin Tobit model at 2007.The results of Spatial Durbin Model show that variables such as firm size, labor productivity and human capital have positive and significant effect on firm's exports. Also, significance of spatial lag coefficient of dependent variable (ρ) confirms the existence of spatial effects for studied provinces. The results of evaluating direct and indirect effects show those direct and indirect effects of human capital, labor productivity and firm size for each province and nearby provinces are positive and significant. These results indicate the existence of interstate spillovers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exports
  • Spatial Durbin model
  • Tobit model
  • Firm Characteristics

مراجع

  1. پورعبادالهان کویچ، محسن و امینی­زاده، پروانه (1389). تاثیر سرمایه انسانی بر صادرات کالاهای صنعتی کارگاه­های متوسط و بزرگ در ایران، فصلنامه اقتصاد، 1(3)، 162-143.
  2. پورعبادالهان کویچ، محسن، اصغرپور، حسین، فلاحی، فیروز، و حسن عبدی (1391). اثر سرمایه انسانی بر صادرات کالاهای صنعتی در ایران، مجله اقتصاد پولی، مالی (دانش و توسعه سابق) دوره جدید، 19(3)، 189-216.
  3. پورعبادالهان کویچ، محسن، اصغرپور، حسین، فلاحی، فیروز، و عبدی، حسن (1390). اثر انباشت سرمایه انسانی روی صادرات  صنعتی استان‌های کشور. مجله نامه اقتصادی مفید، 87، 130-111.
  4. پورعبادالهان کویچ، محسن، حسین اصغرپور، فلاحی، فیروز، و عبدی، حسن (1388). نقش سرمایه انسانی در صادرات زیربخش­های صنعتی محصولات شیمیایی و فلزات اساسی ایران. مجله سیاست­گذاری اقتصادی، 2، 122-99.
  5. پورعبادالهان کویچ، محسن، و همتی، مجتبی (1394). سنجش موقعیت مکانی بنگاه و بررسی تاثیر آن بر تصمیم صادراتی بنگاه­های صنعتی ایران. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 1، 142-121.
  6. خلیلیان، صادق، و فرهادی، علی (1381). بررسی عوامل موثر بر صادرات بخش کشاورزی ایران، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 1، 33-23.
  7. رحمان سرشت، حسین، و صنوبر، ناصر (1382). بررسی رابطه راهبردهای بازار محصول و عملکرد صادرکنندگان ایرانی. فصلنامه مطالعات مدیریت،40، 98-69.
  8. عسگری، علی و اکبری، نعمت اله (1380). روش شناسی اقتصادسنجی فضایی؛ تئوری و کاربرد. مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 12، 122-93.
  9. فتحی، یحیی (1381). تجزیه و تحلیل مزیت نسبی صادراتی گروه های مختلف صنایع غذایی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 38، 154-129.
  10. فرح­بخش، ندا، و نوروزی، بیتا (1380). تجزیه و تحلیل توانمندی­های تولیدی و صادراتی صنایع غذایی ایران. پژوهش­نامه بازرگانی، 19، 196-175.  
  11. قربانی، منصور (1381). دیباچه‌ای بر زمین شناسی اقتصادی ایران. انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، چاپ اول.
  12. لطفی، محمدرضا (1379). صادرات موفقیت آمیز خدمات، مرکز تجارت بین الملل. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران.
  13. محمدزاده، پرویز، و سجودی، سکینه (1390). بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی شرکت­های تولیدی ایران. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 6، 150-127.
  14. مرکز آمار ایران، طرح سرشماری کارگاه‌های صنعتی، سال 1386.
  1. Alvarez, R. (2007). Explaining export success: Firm characteristics and spillover effects. World Development, 35(3), 377-393.
  2. Asgari, A., and Akbari, N. (2001). Spatial econometric methodology, theory and application. Journal of Isfahan University, 12, 92-122 (In Persian).
  3. Athukorala, P. C., and Sen, K. (1998). Processed food exports from developing countries: Patterns and determinants, Food Policy, 23, 1-109.
  4. Bernard, A. B., and Jensen, J. B. (1999). Exceptional exporter performance: Cause, effect, or both? Journal of International Economics, 47(1), 1-25.
  5. Briones, R. M. (2013). Market structure and distribution of benefits from agricultural exports: The case of the Philippine mango industry. Discussion Papers, Philippine Institute for Development Studies, DP 2013-16, Philippine Institute for Development Studies.
  6. Central Bank of Iran (www.cbi.ir).
  7. Crozet, M., and Koenig, P. (2004). EU enlargement and the internal geography of countries. Journal of Comparative Economics, 32(2), 265–279.
  8. Farahbakhsh, N., and Norouzi, B. (2001). Analysis of production and export capacity of the food industry. Iranian Journal of Trade Studies (IJTS), 19, 175-196 (In Persian). 
  9. Fathi, Y. (2002).The analysis of comparative advantage for export diverse group of food industry. Agricultural Economics and Development, 38, 129-154 (In Persian).
  10. Gallup, J. L., Sachs J. D., and Mellinger, A. D. (1999). Geography and economic development. International Regional Science Review, 22, 179-232.
  11. Ghorbani, M. (2001). An introduction to economic geology of Iran. Geological Survey and Mineral Explorations of Iran. Tehran (In Persian).
  12. Glesjer, H., Jacquemin, A., and Petit, J. (1980). Exports in an imperfect competition framework: An analysis of 1446 exporters. Quarterly Journal of Economics, 94, 507-524.
  13. 13.    Greene, W. H. (2012). Econometric analysis. 7th edition, New York: Macmillan.
  14. Hagemejer, J. (2007). Factors driving the firm's decision to export. Firm-level evidence from Poland. MPRA Paper 17717, University Library of Munich, Germany.
  15. Halpern, L., and Murakozy, B. (2009). Innovation, productivity and exports: The case of Hungary. Institute of Economics, Hungarian Academy of Sciences Working Paper, 1-21.
  16. Hanson, G. (1998). Regional adjustment to trade liberalization. Regional Science and Urban Economics, 28(4), 419- 444.
  17. Hill, R. C., Griffiths, W. E., and Lim, G. C. (2011). Principles of econometrics. Fourth Edition, John Wiley and Sons, Inc.
  18. Jeffee, S., and Henson, S. (2004). Standards and agro-food exports from developing countries: Rebalancing the debate. World Bank, Policy Research Working Paper, http://econ.worldbank.org.
  19. Johanson, S. (2009). Market experiences and export decisions in heterogeneous firms. Centre of Excellence for Science and Innovation Studies (CESIS). No. 196.
  20. Kakamu, K. (2009). Small sample properties and model choice in spatial models: A Bayesian approach. Far East Journal of Applied Mathematics, 34(1), 31–56.        
  21. Khalilian, S., and Farhadi, A. (2002). Factors affecting agricultural exports to Iran. Agricultural Economics and Development, 10(39), 71-84 (In Persian).
  22. Koenig, P., Mayneris, F., and S. Poncet (2010). Local export spillovers in France. European Economic Review, 54(4). 622-641.
  23. Kundu, A. (2013). Bi-directional relationships between exports and growth: A panel data approach. Journal of Economics and Development Studies, 1(1), 10-23.
  24. LeSage, J. P., and Pace, R. K. (2009). Introduction to spatial econometrics. Boca Raton, Taylor and Francis.
  25. Liu, X., and Shu, C. (2005). Determinants of export performance: Evidence from Chinese industries. Macroeconomics working paper, No. 213, East Asian Bureau of Economic Research.
  26. Lotfi, M. (1999). The successful export of services. Institute for Trade Studies and Research. Tehran (In Persian).
  27. Martincus, V. C. (2011). Spatial effects of trade policy: Evidence from Brazil. Journal of Regional Science, 50(2), 541–569.
  28. Mohammadzadeh, P., and Sojoodi, S. (2011). The determinants of export performance in manufacturing firms of Iran by using Tobit and Heckman models. Journal of Executive Management, 3(6), 127-150 (In Persian).
  29. Pourebadollahan Covich, M., and Aminizadeh, P. (2010). The impact of human capital on Iranian medium and large manufacturing companies' Export. Journal of Economics and Modeling, 1(3), 143-162 (in Persian).
  30. Pourebadollahan Covich, M., and Hemmati, M. (2015). Evaluating the geographical position of firm and its impact on the export decision of Iranian industrial firms. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 2(1), 121-142 (In Persian).
  31. Pourebadollahan Covich, M., Asgharpour, H., Fallahi, F., and Abdi, H. (2011). The impact of human capital accumulation on manufacturing industries' export at Iranian provinces level.  Journal of Economic Policies (Nameh-ye-Mofid), 87, 111-130 (In Persian).
  32. Pourebadollahan Covich, M., Asgharpur H., Fallahi F., and Abdi H. (2012). The impact of human capital on manufacturing industries' export. Journal of Knowledge and Development, 19(3), 189-216 (In Persian).
  33. Pourebadollahan Covich, M., Asgharpur, H., Fallahi, F., and Abdi, H. (2009). The impact of human capital on the export of chemical and fundamental metal products in Iran: Evidence from industry subdivisions. Journal of Economic Policy, 1(2), 99-122 (In Persian).
  34. Rahmanseresht, H., and Sanobar, N. (2004). Relationship between the product-market strategies and the performances of non-government Iranian non-oil exporters between 1994 to 1997. Journal of Management Studies in Development and Evolution, 10, 69-98 (In Persian).
  35. Seya, H., Tsutsumi, M., and Yamagata, Y. (2012). Income convergence in Japan: A Bayesian spatial Durbin model approach. Economic Modeling, 29(1), 60-71.
  36. Shujaat, A. (2012). Causality between exports and economic growth: Investigating suitable trade policy for Pakistan. Eurasian Journal of Business and Economics, 5(10), 91-98.
  37. Tobin, J. (1958). Estimation of relationships for limited dependent variables. Econometrica, 26, 24-36.
  38. Todo, Y. (2009). Quantitative evaluation of determinants of export and FDI: Firm-level evidence from Japan. RIETI Discussion Paper, No. 09-E-19, May 2009.
  39. Wagner, J. (1995). Exports, firm size and firm dynamics. Small Business Economics, 7(1), 29-39.
  40. Wei, S. J. (2000). Natural openness and good government. NBER Working Paper, No 7765, Cambridge, MA.
  41. Wooldridge, J. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data. MIT Press.
نظریه های کاربردی اقتصاد
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 12
اردیبهشت 1396
صفحه 197-217

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار