بررسی کارایی نظام مالیاتی ایران با تأکید بر شناوری و کشش مالیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه ایلام

2 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه ایلام

چکیده

هدف اصلی این مطالعه بررسی کارایی نظام مالیاتی ایران به وسیله دو شاخص شناوری و کشش مالیاتی است. بدین منظور با بکارگیری داده­های درآمد مالیاتی و پایه مالیاتی مربوط به انواع مالیات­های مستقیم و غیر­­مستقیم طی دوره 1393-1359، در ابتدا شناوری با استفاده از مدل ARDL و الگوی ECM برآورد شد، سپس با لحاظ متغیر جانشین برای سیاست مالیاتی و با استفاده از یک مدل غیر­خطی کشش مالیاتی تخمین زده شد. در نهایت، حساسیت تخمین­های شناوری به تورم و رکود و رونق اقتصادی بررسی شد. نتایج نشان می­دهد که در بلندمدت شناوری و کشش انواع مالیات­ها تقریباً برابر هستند. اما در کوتاه­مدت کشش بالاتر از شناوری است. بر این اساس سیاست­های مالیاتی اتخاذ شده نقش چندانی در افزایش درآمدهای مالیاتی نداشته، و افزایش درآمدهای مالیاتی تنها ناشی از رشد پایه مالیاتی است. همچنین نتایج نشان می­دهد تورم تنها در کوتاه­مدت بر مقادیر شناوری اثر داشته، و شناوری بلند­مدت مستقل از تغییرات تورم است. به­علاوه مالیات­های مستقیم نسبت به دوره­های رکود و رونق انعطاف­پذیری ندارند، و صرفاً مالیات بر کالاها و خدمات دارای رفتار موافق با دوره رکود و رونق است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Iran Tax System Efficiency, Focusing Tax Buoyancy and Elasticity Indexes

نویسندگان [English]

  • Zahra Mohammadi Ahmad Abadi 1
  • Bagher Darvishi 2
1 Department of Economics at Faculty of Humanities, Ilam University
2 department of economics ,Faculty of Letters and Humanities, Ilam university
چکیده [English]

The main purpose of this study is to evaluate Iran`s tax system efficiency through tax elasticity and buoyancy indexes. In doing so, using tax income and tax base data on various types of direct and indirect taxes during the period of 1980-2015, initially the buoyancy of taxes was estimated by the ARDL and ECM models, and then, tax elasticity was estimated considering the proxy of tax policy and by a non-linear model. Eventually, the sensitivity of buoyancy estimation to inflation and economic expansion and economic contraction was evaluated. Results suggest that in long term buoyancy and elasticity for various taxes are almost equal. But in short terms, elasticity is greater than buoyancy. According to this fact, tax policies do not play a significant role in tax income increment, and tax income increases due to tax basis growth. Also, inflation only affects buoyancy rate in short terms, and long term buoyancy is independent from the inflation changes. Furthermore, direct taxes are not flexible in terms of periods of economic expansion and economic contraction, and only taxes on goods and services have a compatible behavior into the periods of economic expansion and economic contraction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Efficiency
  • Elasticity and Buoyancy
  • Iran tax system
  • Inflation
  • Economic expansion and contraction

مراجع

تقی‌پور، انوشیروان، و علیخان­قمی، روزبه (1378). تحلیل عوامل مؤثر بر مالیات و پیش‌بینی آن، مورد مطالعه ایران (1378-1352). مجله برنامه و بودجه، 40 و 41، 89-61.
2. عرب­مازار، علی­اکبر، گل­محمدی، مریم، و باقری، بهروز (1390). سطح تمکین مالیاتی، مهم­ترین شاخص دست­یابی به یک نظام مالیاتی مطلوب و کارآمد. پژوهشنامه مالیات، 12، 69-27.
3. محضرنیا، محمود (1373). بررسی کشش‌های مالیاتی و پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید بهشتی.
4. مداح، مجید، و نوروزی، زهرا (1395). برآورد کشش شناوری مالیاتی به روش همجمعی. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 27 ،96-71.
 
1.Arabmazar, A., GolMohammadi, M., & B., Bagheri (2012). The compliance level: The most important index towards an effective and desirable tax system. Journal of tax research, 12, 27- 69 (In Persian).
2. Boschi, M., & Addona, S. (2017). The stability of tax elasticities over the business cycle in European countries. Centre for applied macroeconomic analysis (CAMA), Australian national univercity, 1-43.
3. Bekoe, W., Danquah, M., & S. K., Senahey (2016). Tax reforms and revenue mobilization in Ghana. Journal of economic studies, Emerald group publishing, 43(4), 522-534.
4. Deli, Y., Rodriguez, A. G., Kostarakos, I., & P., Varthalitis (2018). Dynamic tax revenue buoyancy estimates for a panel of OECD countries. The economic and social research institute (ESRI), No. 592, 1-24.
5. Dudine, P., & Jalles, J. T. (2017). How buoyant is the tax system? New evidence from a large heterogeneous panel. International monetary fund, WP/17/4, 1-32.
6. Ehdaie, J. (1990). An econometric method for estimating the tax elasticity and the impact on revenues of discretionary tax measures (Applied to Malawi and Mauritius). Country economics department: The World Bank, WPS 334, 1-90.
7. Kuyoh, M. A. (2005). An empirical assessment of buoyancy and elasticity of the Kenyan tax system: 1973-2003 (Master's thesis). University of Nairobi.
8. Kwabena Twerefou, D., Fumey, A., Osei Assibey, E., & A., Emmanuel Ekow (2010). Buoyancy and elasticity of tax: Evidence from Ghana. Journal of monetary and economic integration, 10(2), 36-70.
9. Maddah, M., & Norouzi, Z. (2016). Estimating tax buoyancy using co-integration technique. Journal of economics and modelling, 27, 71-96 (In Persian).
10. Mahzarnia, M. (1994). Study of tax elasticities and forecasting tax revenues in the second plan of economic, social and cultural development (Master's thesis). Shahid Beheshti University (In Persian).
11. Mandela, M. B. (2015). Tax buoyancy: A comparative study between Kenya and South Africa (Master's thesis). School of finance and applied economics.
12. Mukarram, F. (2001). Elasticity and buoyancy of major taxes in Pakistan. Pakistan economic and social review, No. 1, 75-86.
13. Omondi, O. V., Wawire, N. H. W., Manyasa, E. O., & G., Kiguru Thuku (2014). Effects of tax reforms on buoyancy and elasticity of the tax system in Kenya: 1963–2010. International journal of economics and finance, No. 10, 97-111.
14. Patnaik, D., & Pillai, A. (2017). Responsiveness of the Indian tax system: A time series analysis from 1990 to 2010. Economy, Asian online journal publishing group, 4(1), 1-6.
15. Pesaran, M. H., Shin, Y., & R. J., Smith (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16,289-326.
16. Taghipour, A., & AlikhanGhomi, R. (1999). Analysis of factors influencing tax and its prediction Iranian case study (1973-1999). Journal of planning and budgeting, 40 & 41, 61-89 (In Persian).
17. Timsina, N. (2007). Tax elasticity and buoyancy in Nepal: A revisit. NRB Economic review, 19, 9-21.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار