تحلیل مقایسه‌ای سیاست مالیات بر انرژی‌های با پایه نفت و گاز و یارانه R&D انرژی بر بهره‌وری انرژی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 دانشیار اقتصاد دانشگاه اصفهان

3 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

آمارها نشان می‌دهد که وضعیت شدت مصرف انرژی در ایران بسیار نامطلوب و روند آن نیز نگران‌کننده است. دو راهبرد پایه برای کاهش شدت انرژی وجود دارد، نخستین راهبرد، اصلاح قیمت‌های نسبی انرژی به ویژه از طریق وضع مالیات بر انرژی است. راهبرد دوم ارتقای تکنولوژی‌های انرژی‌اندوز از طریق تحقیق و توسعه، به عنوان یک راهبرد غیر قیمتی است. در این راستا هدف این مطالعه، شبیه‌سازی مدلی برای اقتصاد کلان ایران است که در آن چگونگی و شدت بهبود بهره‌وری انرژی بر اثر سیاست اخذ مالیات بر انرژی از یکسو و سیاست پرداخت یارانه به R&D برای هدایت پیشرفت تکنیکی به بخش انرژی، از سوی دیگر تحلیل و مقایسه شود. برای این منظور از یک مدل تعادل عمومی سه بخشی استفاده شده است. دوره زمانی اجرای مدل پژوهش، بازه زمانی 15 ساله از سال 1390 در نظر گرفته ‌شده ‌است. همزمان اثر هر ابزار سیاستی بر تقاضای نیروی کار به عنوان نهاده دیگر تولید نیز ملاحظه می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد که یک مالیات بر انرژی40 درصدی، بهره‌وری انرژی را 74/52 درصد بهبود می‌بخشد در حالیکه اجرای سیاست ملایم یارانه R&D در بخش انرژی با نرخ 20 درصد، بهره‌وری انرژی را 69/54 درصد بهبود می‌بخشد. بنابراین اگر چه راهکار مالیاتی نیز قادر است در بهبود بهره‌وری انرژی موثر واقع شود، هدایت پیشرفت تکنیکی به سمت بخش انرژی، راهکاری مؤثر‌تر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of Oil and Gas-Based Energy Taxation and R&D Subsidies on Energy Efficiency in Iran

نویسندگان [English]

  • Shahram Moeeni 1
  • Alimorad Sharifi 2
  • Samira Rasoulifarah 3
1 Assistant Professor of Economics, University of Isfahan
2 Associate Professor of Economics, University of Isfahan
3 M.A. in Economics, University of Isfahan
چکیده [English]

The statistics show that the energy intensity in Iran is very unfavorable and its trend is alarming. There are two basic strategies to reduce energy intensity; the first strategy is to modify the relative prices of energy, especially through the energy taxation. The second strategy is to promote energy-saving technologies through research and development as a non-price strategy. The purpose of this study is simulation of a model for economics of Iran, for comparing the intensity of energy efficiency improvement through the energy taxation policy and the R&D subsidies policy. For this purpose a three-part general equilibrium model has been used. The period of implementation of the model has been considered as a 15-year time span since 2011. At the same time, the effect of policies analyzed on the labor demand as a production factor. The results show that a 40% energy tax improves energy efficiency by 52.74%, while a gentle R&D subsidy (20%), improve energy efficiency by 54.69%. So R&D subsidy policy for technical change is more effective than the tax policy in improving energy efficiency in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy efficiency
  • Energy taxation policy
  • R&D subsidy policy
  • General equilibrium model
  • Endogenous technical change

مراجع

  1. آماده، حمید، و غفاری، علیرضا (1393). تحلیل اثرات محیط زیستی و رفاهی اصلاح یارانه حامل‌های انرژی. فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 4(13)، 33-62.
  2. پژویان، جمشید، و معین‌نعمتی، حسن (1389). بررسی اثرات اقتصادی مالیات کربن بر اساس مدل تعادل عمومی (CGE). فصلنامهاقتصادکاربردی، 1(1)، 1-31.
  3. ترازنامه انرژی (1394). وزارت نیرو، دفتربرنامهریزیکلانبرقوانرژی، ایران.
  4. شاهمرادی، اصغر، و حقیقی، ایمان، و زاهدی، راضیه، و آقابابائی، محمدابراهیم (1388). تحلیل تاثیر سیاست‌های قیمتی در بخش‌های اقتصادی (با تمرکز بر آب و انرژی): رویکرد تعادل عمومی محاسبه‌پذیر. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی وزارت نیرو، ایران.
  5. 5.      عبدلی، قهرمان، و ورهرامی، ویدا (1388). بررسی اثر پیشرفت تکنولوژی بر صرفه جویی مصرف انرژی در بخش صنعت و کشاورزی با استفاده از تابع کاب داگلاس. فصلنامه اقتصاد انرژی، 6(23)، 23-41.
  6. منظور، داوود، و حقیقی، ایمان (1390). آثار اصلاح قیمت­های انرژی بر انتشار آلاینده­های زیست­محیطی در ایران؛ مدل­سازی تعادل عمومی محاسبه­پذیر. مجله محیطشناسی، 37(60)، 1-12.

 

  1. Abdoli, G., & Varharami, V. (2009). The effect of technological advances on energy conservation in the industrial and agricultural sector using the Cobb Douglas function. Journal of Energy Economics, 6 (23), 23-41 (In Persian).
  2. Acemoglu, D. (1998). Why do new technologies complement skills? Directed technical change and wage inequality. Quarterly Journal of Economics, 113(4), 1055-1090.
  3. Acemoglu, D. (2003). Labor and capital-augmenting technical change.  NBER Working Paper, 1(1), 1-37.
  4. Antimiani, A., & Costantini,V., & Paglialunga, E. (2015). The sensitivity of climate-economy CGE models to energy-related elasticity parameters: Implications for climate policy design. Economic Modelling, 51, 38-52.
  5. Amadeh, H., & Ghaffari, A. (2014). Environmental and welfare impact analysis of subsidies for energy carriers. Energy Economics Journal, 4 (13), 33-62 (In Persian).
  6. Anton, A., & Hernandez, F. (2014). Optimal gasoline tax in developing, oil-producing countries. Energy Policy, 67, 564-571.
  7. Ayres, R., & Nair, I. (1984). Thermodynamics and economics. Physics Today, 37(11), 62-71.
  8. Barro, R., & Sala-i-Martin, X. (2004). Economic Growth, Cambridge, Massachusetts: The MIT Press
  9. Blanchard, O. (1997). The Medium run, Brookings Papers on Economic Activity, 37(1) 89-158.
  10. Chambers, R. (1988). Technical change and its measurement. Handbook of Applied Production Analysis, Chapter 6, 203-249.
  11. Dhawan, R., & Jeske, k. (2008). Energy price shocks and the macroeconomy: The role of consumer durables. Journal of Money, Credit and Banking, 1357–1377.
  12. Grossman, G., & Helpman, E. (1991). Innovation and growth in the global economy, Cambridge, MA: MIT Press.
  13. Gunther, J., & Brautzsch, H. (2015). Can R&D subsidies counteract the economic crisis? Macroeconomic effects in Germany. Research Policy, 44, 623–633.
  14. Henriet, F., & Maggiar, N., & Schubert, K. (2014). A Stylized applied energy-economy model for France. Energy Journal, 35(4), 35-72.
  15. Jones, C. (1995). R&D-based models of economic growth. Journalof Political Economy,103, 759-784.
  16. Lucas, R. (1969). Labor-capital substitution U.S. manufacturing, Washington: The Brookings Institution.
  17. Manzour, D., and Haghighi, F. (2011). Effects of energy price correction on environmental contaminant emission in Iran; Computational general equilibrium modeling. Journal of Environmental Science, 37 (60), 1-12 (In Persian).
  18. Nordhaus,W. (1973). Some skeptical thoughts on the theory of induced innovation. Quarterly Journal of Economics, 87(2),  208-219.
  19. Nordhaus,W. (2007). A review of the Stern review on the economics of climate change. Journal of Economic Literature, Vol. XLV, 686-702.
  20. Ogaki, M., & Reinhart, C. (1998). Measuring inter-temporal substitution: The role of durable goods. Journal of Political Economy, 106(45),  1078–1098.
  21. Pejouyan, J., & Moeen, H. (2010). Investigating the economic impact of carbon tax based equilibrium model (CGE). Quarterly journal of Applied Economics, 1 (1), 1-31 (In Persian).
  22. Popp, D. (2004). Endogenous technological change in the DICE model of global warming. Journal of Environmental Economics and Management, 48, 742-68.
  23. Romer, P. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98(5),  71- 102.
  24. Shahmoradi, A., & Haghighi, I., & Zahedi, R., & Aghababa'i, M. (2009). Analysis of the effect of cost policies in economic sectors (focusing on water and energy): A computable general equilibrium approach. Final report of the ministry of energy research project, Iran (In Persian).
  25. Solow, R. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
  26. Stern, N. (2007). The Economics of climate change, New York: Cambridge University Press.
  27. Stokey, N. (1998). Are there limits to growth? International Economic Review, 39(1), 1-31.
  28. Zhao, L., & Cheng, L. (2018).  The effect of gasoline consumption tax on consumption and carbon emissions during a period of low oil prices. Journal of Cleaner Production, 171, 1429-1436.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار