رتبه‌بندی انواع تحریم‌های اقتصادی و برآورد شاخص مخاطرات تحریم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

3 دانشیار اقتصاد دانشگاه امام حسین

چکیده

تحریم‌‌های اقتصادی از اصلی‌‌ترین چالش‌‌های اقتصاد ایران می باشد که مدیریت مخاطرات آن باید در اولویت‌‌های سیاست‌‌گذاران قرار گیرد. از این رو در مطالعه حاضر ابتدا انواع تحریم‌‌های اقتصادی بر اساس ماهیت و منشأ انواع تحریم‌‌ها طبقه‌‌بندی شده و سپس بر اساس مخاطراتی که بر اقتصاد ایران دارند، رتبه‌‌بندی می‌‌شوند. برای این منظور با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتب فازی و نظرخواهی از خبرگان، مخاطرات انواع تحریم‌‌های اقتصادی علیه ایران بر اساس دو معیار «هزینه‌‌های تحمیلی بر اقتصاد» و «قابلیت دور زدن تحریم‌‌ها» برآورد می‌‌شود. بر اساس نتایج بدست آمده، تحریم‌‌های مالی-بانکی سازمان ملل با 56 درصد، نفتی سازمان ملل با 21 درصد، مالی-بانکی اتحادیه اروپا با 15 درصد و نفتی اتحادیه اروپا با 9 درصد بیشترین مخاطرات را در بین انواع تحریم‌‌ها بر اقتصاد ایران داشته‌‌اند که در مجموع بیش از 78 درصد از کل مخاطرات تحریم‌‌های اعمالی علیه ایران می‌‌باشد. از طرفی انواع تحریم‌‌های وضع شده توسط آمریکا نیز در مجموع 15 درصد مخاطرات تحریم‌‌ها را شامل می‌‌شوند. در نتیجه در بین تمامی تحریم‌‌ها، اهمیت تحریم‌‌های مالی- بانکی و نفتی سازمان ملل و اتحادیه اروپا بسیار بیشتر از دیگر تحریم‌‌ها می‌‌باشد که باید در برنامه‌‌ریزی‌‌ها و سیاست‌‌های اتخاذ شده مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Ranking of Economic Sanctions and Estimating Hazard of Sanctions Index Using Fuzzy Analytical Hierarchy Process

نویسندگان [English]

  • Ali Mahdiloo 1
  • Asghar Aboihasani Histani 2
  • Mohsen Rezaei 3
1 PhD in Economics
2 Associate Professor of Economics, Payame-Noor University
3 Associate Professor of Economics, Imam Hossein University
چکیده [English]

In last years, one of the main challenges facing the Iranian economy has been economic sanctions. These sanctions have been imposed for various reasons and have been aimed at influencing various economic sectors of Iran. Accordingly, management of the hazard of economic sanctions is one of the most important priorities of policy makers. Therefore, the purpose of this study is classify various types of economic sanctions based on the nature and source of sanctions, and then these sanctions are ranked according to the hazards that affect the Iranian economy. For this purpose, using the fuzzy AHP method and the opinion of experts and experts, the hazards of economic sanctions against Iran are estimated based on two criteria: "imposed costs on economy" and "ability to bypass sanctions". According to the results, United Nations financial-banking sanctions with 56 percent, UN oil sanctions with 21 percent, EU financial-banking sanctions with 15 percent, and EU oil sanctions with the highest hazards of sanctions The Iranian economy. They had a total of more than 78 percent of the total threat of sanctions against Iran. On the other hand, a variety of sanctions imposed by the United States include a total of 15 percent of the hazard of sanctions. As a result, among all the sanctions, the importance of UN / EU financial-banking, and oil sanctions is much more than other sanctions that should be taken into account in the plans and policies adopted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic sanctions
  • UN sanctions
  • EU sanctions
  • US sanctions
  • Fuzzy AHP

مراجع

  1. آذر، عادل و حجت فرجی (1388)، علم مدیریت فازی، تهران: مهربان، چاپ سوم.
  2. رهبر، فرهاد و حسین، میرشجاعیان حسینی (1388)، ارزیابی استراتژی ملی و منطقه­ای توسعه صنعت پتروشیمی، مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 21، صص 29 تا 66.
  3. عزّتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1393). بررسی آثار مستقیم و غیرمستقیم تحریم­ها در رشد اقتصادی ایران با تأکید بر بخش خارجی اقتصاد، فصلنامه آفاق امنیت، شماره 25، صص 175-149.
  4. عزّتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1394). برآورد اثر تحریم­های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، ،شماره 67، صص 101-69.
  5. عزیزنژاد، صمد و سیدنورانی، سید محمدرضا (1388). بررسی آثار تحریم بر اقتصاد ایران با تأکید بر تجارت خارجی، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 61، صص 210-165.
  6. عمادی، سید محسن (1391). تأثیر تحریم­های اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد در بهره­مندی از حقوق بشر، فصلنامه سیاست خارجی، دوره 26، شماره 1، بهار 1391.
  7. فدائی، مهدی و درخشان، مرتضی (1394). تحلیل اثرات کوتاه­مدت و بلندمدت تحریم­های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، شماره 18، صص 132-113.
  8. ولیزاده، اکبر (1391)، کارایی تحریم در اقتصاد سیاسی بین­المللی، فصلنامه سیاست، شماره 17، صص 365- 349.
  9. متقی، ابراهیم و رمضانی، امیر و نکولعل آزاد، فاطمه (1392). تأثیر قیمت نفت بر سیاست اقتصادی امریکا در تحریم و محدودسازی راهبردی ایران، فصلنامه روابط خارجی، شماره 4، صص  165 تا 194.
  10. مرزبان، حسین و استادزاد، علی حسین (1394)، تأثیر تحریم­های اقتصادی بر تولید و رفاه اجتماعی ایران؛ رهیافتی از الگوی رشد تعمیم­یافته تصادفی، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 63، صص 69-37.
  11. مهدیلو، علی و صادقی سقدل، حسین و عصارانی آرانی، علیرضا (1394). تأثیر غیرخطی فرصت­های رانت­جویی بر حجم سپرده­های بخش خصوصی نزد بانک­ها در اقتصاد ایران؛ با استفاده از مدل مارکوف سوئیچینگ، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، شماره 14، صص 294-265.
  12. میرزایی، افشین و صاحب فصول، سید محمد حسین و اللهیاری­پور، علی (1394) گزارش ناخوانده از سرانجام یک مسیر، انتشارات مجدالاسلام، چاپ اول.
  13. ضیائی بیدگلی، محمدتقی و غلامی، الهام و طهماسبی بلداجی، فرهاد (1392). بررسی اثر تحریم­های اقتصادی بر تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 48، صص 119- 109.
  14. هشیار، مرتضی (1395). نگاهی به تحریم­های وضع شده علیه ایران، مدیریت پژوهش­های خبری معاونت خبری صدا و سیما.

 

  1. Azar, Adel and Faraji, Hojjat. (2010). Fuzzy Management Science, Tehran, Mehraban, Third Publication. (In Persian)
  2. Aziznejad, Samad & Seyednurani, Mohammadreza (2009). Reviewing the effects of sanctions on Iran's economy with an emphasis on foreign trade, Majlis and Rahbord, Vol 61, pp.165-210. (In Persian)
  3. Cordesman, Anthony H. and Burke, Arleigh A. (2007). UN Sanctions and Iranian Arms Imports, Center for Strategic and International Studies, Washington, DC.
  4. Cortright, D., and Lopez, G.A. (2002), Sanctions and the Search for Security: Challenges to UN Action, Inter International Peace Academy.
  5. Emadi, Seyed Mohsen (2012). Ramifications of the Security Council Economic Sanctions on the ‎Enjoyment of Human Rights, Journal of Foreign Policy, Vol 26, pp.121-162. (In Persian)
  6. Eyler, R. (2007). Economic SanctionsInternational Policy and Political Economy atWork. Palgrave Macmillan.
  7. Ezzati, Morteza and Salmani, Yunes. (2014), Investigating the direct and indirect effects of sanctions on Iran's economic growth with an emphasis on the external sector of the economy, Horizo of Security, Vol 25, pp.149-175. (In Persian)
  8. Ezzati, Morteza and Salmani, Yunes. (2015), Estimating the effect of economic sanctions on Iran's economic growth, Journal Management System, Vol 67, pp.69-101. (In Persian)
  9. Fadaee, Mahdi and Derakhshan, Morteza (2014). Analysis of Short Run and Long Run Effects of Economic Sanctions on Economic Growth in Iran, Economic Growth and Development Research, Vol 5, pp.113-132. (In Persian)
  10. Hakim, Sam R. and Rashidian, Manochehr (2009). Properties, Linkages, and the Impact of Sanctions on the Tehran Stock Exchange
  11. Hoshyar, Morteza. (2016), Look at the sanctions imposed on Iran, Management, News Research Vice-President of Voice and Television. (In Persian)
  12. International Crisis Group (2013). Spider Web: The Making and Unmakingof Iran Sanctions, International Crisis Group, Middle East Report, February 2013.
  13. Katzman,Kenneth.(2015),IranSanctions,Congressional Research Service. 9 March 2015.
  14. Lootsma, F. (1997). Fuzzy Logic for Planning and Decision Making. Applied Optimization. Edition. Springer.
  15. Mahdiloo, ali & Sadeghi, Hossein, and Assari, Abbas. (2014), Estimation Non-Linearity Effect of Rent Seeking Opportunities on Volume of Private Sector Bank Deposits in Iranian Economy: Using Markov-Switching Model, Applied Economics Studies in Iran, Vol 4, pp.265-294. (In Persian)
  16. Marzban, Hossein and Ostadzad, Ali Hossein. (2015), The Impact of Economic Sanctions on Gross Domestic Product and Social Welfare for Iran: Generalized Stochastic Growth Model, Economic Research, Vol 20, pp.37-69. (In Persian)
  17. Mizaee, Afshin & Sahebfuzul, Seyed Mohammad and Allahyaripour, Ali. (2015), Uninvited report eventually a route, Majdoleslam, 1th publication. (In Persian)
  18. Motaghi, Ebrahim & Ramezani, Amir and Azad, Fatemeh. (2014), Impact of oil prices on US economic policy in Iran's strategic sanctions and restrictions, Foreign Relations Quartely, Vol 4, pp.165-194. (In Persian)
  19. Peksen, D. (2009), Economic Sanctions and Political Repression: Assessing the Impact of Coercive Diplomacy on Political Freedoms, Human Rights Review, 10(3): 393- 411.
  20. Rahbar, Farhad and Mirshojaeian, Hossaini. (2009). Evaluation of National and Regional Strategy for the Development of Petrochemical Industry, Quartely Energy Economics Review, Vol 21, pp.29-66. (In Persian)
  21. Torbat, A. (2005). "Impacts of the US Trade and Financial Sanctions on Iran", World Economy, 28(3).
  22. Valizadeh, Akbar (2013). Approaches and Theories of Effeciency of Sanctions in International Political Economy, Political Quarterly, Vol 41, pp.349-365. (In Persian)
  23. Ziyaee Bigdeli, Mohammad Taghi & Gholami, Elham and Tahmasebi Boldaji, Farhad. (2013), The Impact of Economic Sanctions on Trade in Iran An Application of Gravity Model, Economics Research, Vol 48, pp.109-119. (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار