اثر مدیریت سیاسی و ثبات اقتصادی بر سفته بازی در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استاد اقتصاد،دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

3 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی

4 استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

رفتارهای سوداگرانه و سفته­بازی اثرات گسترده اکثرا مخرب در اقتصاد بر جای می­گذارند. سفته­بازی از طرفی موجب تقویت بخش نامولد اقتصاد و از طرفی دیگر موجب پدیده­های نامطلوب همچون نارضایتی اجتماعی، نابرابری، تورم و ... می­شود. ازین رو سیاست­های درست و کارآمد در اقتصاد مستلزم کنترل عوامل موثر و کنترل­کننده سفته­بازی خواهد بود. در این پژوهش یک روش کمی چند مرحله­ای و بر پایه الگوهای اقتصادسنجی در بازه­ی زمانی 1370-1401، به کار گرفته شده است. ابتدا شاخص­های سفته­بازی، بی­ثباتی اقتصادی و مدیریت سیاسی با استفاده از روش تحلیل مؤلفه­های اصلی ساخته شده و سپس با به­کار گیری الگوی خودرگرسیونی با وقفه­های توزیعی  عوامل موثر بر سفته­بازی برآورد شده­اند. با توجه به نتایج پژوهش، مدیریت سیاسی اثر منفی بر سفته­بازی دارد و با بهبود شاخص مدیریت سیاسی به اندازه یک واحد، شاخص سفته­بازی تقریب 052/1 درصد کاهش پیدا می­کند. در خصوص شاخص بی­ثباتی اقتصادی نتیجه گرفته می­شود که اثر آن بر سفته­بازی در بلند مدت مثبت و ضریب اثرگذاری بیش از 96/0 برآورد شده است، به عبارتی دیگر، افزایش بی­ثباتی اقتصادی موجوب ایجاد فرصت­های سوداگرانه شده و سفته­بازی را افزایش می­دهد. در بلند مدت نیز با ایجاد فضای نااطمینانی، فرصت­های رانتی در معاملات جهت کسب سود بیشتر را افزایش داده و بدین ترتیب معاملات و سوداگری­های بازار افزایش پیدا می­کند. از نتایج جانبی پژوهش، اثر مثبت نقدینگی و اثر منفی تولید ناخالص داخلی بر سفته­بازی بوده و این امر حاکی از آن است که در صورت بهبود فضای اقتصاد رسمی و مدیریت مناسب آن، کاهش سفته بازی اتفاق خواهد افتاد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Political Management and Economic Stability on Speculation in Iran's Economy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mostafazadeh 1
  • Parviz Davoodi 2
  • Hossein Samsami 3
  • Aliakbar Arabmazar 4
1 PhD Student. Faculty of Economic and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Professor, Faculty of Economic and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran
3 Assistant Professor, Faculty of Economics, Shahid Beheshti University
4 Professor, Faculty of Economic and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran
چکیده [English]

Speculation and speculative behaviors leave widespread and often destructive effects on the economy. Speculation, on the one hand, strengthens the unproductive part of the economy and, on the other hand, causes undesirable phenomena such as social dissatisfaction, inequality, inflation, etc. Therefore, the correct and efficient economic policies require control over the influential speculation factors. In this research from 1991 to 2022, a multi-stage quantitative method based on econometric models has to be used. Therefore, the indicators of Speculation, economic instability, and political management were first created using the principal component analysis method. Then, the factors affecting Speculation were estimated using the auto-regressive distributed lag. According to the research results, political management hurts Speculation, and by improving the political management index by one unit, the speculation index decreased by approximately 1.052%.
Regarding the economic instability index, it is concluded that its effect on Speculation is positive in the long term, and the impact coefficient is estimated to be more than 0.96. In other words, the increase in economic instability leads to the creation of speculative opportunities and increases in Speculation. In the long term, by creating an atmosphere of uncertainty, the opportunities for rent increase in transactions to earn more profit, and thus, market transactions and speculations increase. In the long term, by creating an atmosphere of uncertainty, the opportunities for rent increase in transactions to earn more profit, and thus, market transactions and speculations increase

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Management
  • Economic Stability
  • Good Governance
  • Unproductive Economy

مراجع

  1. اسکندری سبزی، سیما، فرزین وش، اسداله، هژبرکیانی، کامبیز و شهرستانی، حمید (1397). تاثیر بی­ثباتی اقتصادی بر دلاری شدن غیر رسمی اقتصاد ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 30(8)، 116-101.
  2. برومند، شهزاد (1387). فساد، سرمایه­گذاری بخش خصوصی و رشد اقتصادی (مطالعه­ی موردی: ایران). فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصاد سابق)، 5(2)، 107-129.
  3. برهانی­پور، علیرضا، گرائی­نژاد، غلامرضا، دقیقی اصلی، علیرضا و هادی­نژاد، منیژه (1400). تاثیر شاخص حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی کشورهای با درآمد سرانه متوسط و بالا (رهیافت غیر خطی انتقال ملایم در داده­های تابلویی). پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 45(12)، 114-95.
  4. جعفری صمیمی، احمد، اعظمی، کوروش و عزیزیان، جبار (1393). تاثیر نااطمینانی متغیرهای اقتصاد کلان (نرخ ارز، تورم و نرخ رشد) بر واردات کشورهای منتخب در حال توسعه (شامل ایران). فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، 12(3)، 49-27.
  5. جلولی، مهدی، سرلک، احمد، غفاری، هادی و حری، محمد صادق (1399). بررسی آثار بی­ثباتی اقتصادی بر تولید بخش­های عمده اقتصاد کلان در ایران. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 38(10)، 118-99.
  6. دلاوری، مجید و رحمتی، زینب (1389). بررسی تغییرپذیری نوسانات قیمت سکه­ی طلا در ایران با استفاده از مدل­های ARCH. اقتصاد پولی مالی، 30(17)، 51-68.
  7. سید نورانی، سید محمدرضا (1393). بررسی سفته­بازی و حباب قیمت مسکن در مناطق شهری ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 52(14)، 68-49.
  8. صمصامی، حسین، داودی، پرویز و امیری جاوید، هادی (1395). مقایسه اثربخشی رشد نقدینگی بر تولید ناخالص داخلی، سرمایه­گذاری بخش خصوصی و اشتغال با حباب بازار دارایی­ها. تحقیقات اقتصادی، 51(2)، 493-457.
  9. طیب نیا، علی، مهرآرا، محسن و اختری، آزاده (1398). حباب سفته­بازی عقلایی در نرخ غیر رسمی ارز ایران و بحران­های ارزی رویکرد تغییر رژیم مارکف با احتمالات انتقال متغیر. فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، 74(19)، 164-111.
  10. عرب­مازار، علی­اکبر، مشرفی، رسام و مصطفی­زاده، محمد (1397). اقتصاد سیاسی رشد و تاثیر برخی از عوامل بنیادی بر رشد اقتصاد. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 30(8)، 17-32.
  11. علی­مرادی­افشار، پروین، منوچهری، صلاح­الدین و امانی، رامین (1402). نااطمینانی اقتصاد کلان، ریسک سیاسی و نوسانات بازار ارز در ایران. نظریه­های کاربردی اقتصاد، 10(3)، 67-102.
  12. فشاری، مجید (1397). بررسی تاثیر نظام­های بی­ثباتی نرخ واقعی ارز بر جریان سرمایه­گذاری مستقیم خارجی ایران (رهیافت غیرخطی الگوی چرخشی مارکوف). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 31(8)، 150-135.
  13. مجیدزاده، فرشته و دهمرده قلعه نو، نظر (1401). بررسی نقش کیفیت نهادی در اثرگذاری رانت منابع طبیعی در توسعه مالی ایران. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 49(13)، 107-122.
  14. مصطفی­زاده، محمد و عرب­مازار، علی اکبر (1397). تاثیر نهادهای حکمرانی بر مهاجرت بین المللی نیروی کار ایران. سیاست­گذاری اقتصادی، 20(10)، 1-33.
  15. منجذب، محمدرضا، خندان، عباس و شاه بهرامی، حمید (1401). اندازه­گیری درجه سفته­بازی در بازار مسکن (مسکونی) مناطق شهری استان­های منتخب ایران: رهیافت اقتصادسنجی فضایی. تحقیقات اقتصادی، 57(1)، 188-157.
  16. منوچهری، صلاح­الدین و قلی­زاده، علی اکبر (1401). واکنش سفته­بازی در بازار مسکن به شوک­های برون­زا در ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، 22(2). 216-185.

 

  1. Alimoradiafshar, P., Manochehri, S., & Amani, R. (2023). Macroeconomic Uncertainty, Political Risk and Exchange Rate Market Fluctuations in Iran. Applied Theories of Economics, 38(3), 67-102 (In Persian).
  2. Arabmazar, A., Moshrefi, R., & Mostafazadeh, M. (2018). Political Economy of Growth and Impact of Some of the Fundamental Factors on Economic Growth of Iran. Economic Growth and Development Research, 30(8), 17-32 (In Persian).
  3. Ariff, M., Chung, T. F., & Shamsher, M. (2012). Money supply, interest rate, liquidity and share prices: A test of their linkage. Global Finance Journal, 23(3), 202-220.‏
  4. Barberia, L. G., Avelino, G., Eslava, M., & Streb, J. M. (2011). Do political budget cycles differ in Latin American democracies?[with commend]. Economía, 11(2), 101-146.‏
  5. Borhanipour, A., Geraeinejad, Gh., Daghighiasli, A., & Hadinejad, M. (2022). Assessment of the Impact of Good Governance Index on Economic Growth in Upper Middle Income Countries (Panel STR Approach). Economic Growth and Development Research, 45(12), 95-114 (In Persian).
  6. Borumand, Sh. (2008). Corruption, private sector investment and economic growth (case study: Iran). Quarterly Journal of Quantitative Economics, 5(2), 107-129 (In Persian).
  7. Brillet, J. L. (2015). Macro econometric modelling: A practical approach under EViews, with a focus on Africa (No. TN-11). International Food Policy Research Institute (IFPRI).‏
  8. Blanchard, O. J., & Watson, M. W. (1982). Bubbles, rational expectations and financial markets.‏
  9. Góes, C. (2016). Institutions and growth: A GMM/IV panel VAR approach. Economics letters, 138, 85-91.‏
  10. Castro, V., & Martins, R. (2018). Politically driven cycles in fiscal policy: In depth analysis of the functional components of government expenditures. European Journal of Political Economy, 55, 44-64.‏
  11. Chen, M. C., & Patel, K. (1998). House price dynamics and Granger causality: An analysis of Taipei new dwelling market. Journal of the Asian real estate society, 1(1), 101-126.‏
  12. Cheng, F., Wang, C., Cui, X., Wu, J., & He, F. (2021). Economic policy uncertainty exposure and stock price bubbles: Evidence from China. International Review of Financial Analysis, 78, 101961.‏
  13. Ajayi, R. A., & Mougouė, M. (1996). On the dynamic relation between stock prices and exchange rates. Journal of Financial Research, 19(2), 193-207.‏
  14. Corsi, F., & Sornette, D. (2014). Follow the money: The monetary roots of bubbles and crashes. International Review of Financial Analysis, 32, 47-59.‏
  15. Delavari, M., & Rahmati, Z. (2011). The analysis of volatility of gold coin price fluctuations in Iran using ARCH models. Monetary & Financial Economics, 30(17), 51-68 (In Persian).
  16. Dong, F., Miao, J., & Wang, P. (2020). Asset bubbles and monetary policy. Review of Economic Dynamics, 37, S68-S98.‏
  17. Dosso, D. (2023). Institutional quality and financial development in resource-rich countries: A nonlinear panel data approach. International Economics, 174, 113-137.‏
  18. Dreger, C., & Wolters, J. (2009). Liquidity and asset prices: How strong are the linkages.‏
  19. Doytch, N. (2021). Do FDI inflows to Eastern Europe and Central Asia respond to the business cycle? A sector level analysis. The Journal of Economic Asymmetries, 23, e00194.‏
  20. Duncan, R. (2014). Institutional quality, the cyclicality of monetary policy and macroeconomic volatility. Journal of Macroeconomics, 39, 113-155.‏
  21. d’Agostino, G., Dunne, J. P., & Pieroni, L. (2016). Government spending, corruption and economic growth. World development, 84, 190-205.‏
  22. Eskandari, S., Frzibvash, A., & Shahrestani, H. (2018). The Impact of Economic Instability on the Unofficial Dollarization in Iran's Economy. Economic Growth and Development Research, 30(8), 101-116 (In Persian).
  23. Fatás, A., & Mihov, I. (2013). Policy volatility, institutions, and economic growth. Review of Economics and Statistics, 95(2), 362-376.‏
  24. Fazio, D. M., Silva, T. C., Tabak, B. M., & Cajueiro, D. O. (2018). Inflation targeting and financial stability: Does the quality of institutions matter?. Economic Modelling, 71, 1-15.‏
  25. Feshari, M. (2018). The Effect of Real Exchange Rate Volatility Regimes on Foreign Direct Investment in Iran (Markov Switching Non-Linear Approach). Economic Growth and Development Research, 31(8), 135-150 (In Persian).
  26. Geda, A., & Yimer, A. (2018). An applied macro-Econometric model for Rwanda. East Africa Research Papers in Economics and Finance, 78-101.‏
  27. Hadj, T. B., & Ghodbane, A. (2021). Do natural resources rents and institutional development matter for financial development under quantile regression approach?. Resources Policy, 73, 102169.‏
  28. Hussain, M., Ye, Z., Bashir, A., Chaudhry, N. I., & Zhao, Y. (2021). A nexus of natural resource rents, institutional quality, human capital, and financial development in resource-rich high-income economies. Resources Policy, 74, 102259.‏
  29. Jafarisamimi, A., Aezami, K., & Azizian, J. (2015). The effect of macroeconomics variables uncertainty on import of selected developing countries. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 12(3), 27-49 (In Persian).
  30. Jalouli, M., Sarlak, A., Ghafari, H., & Horri, M. S. (2020). The Study of the Effects of Economic Instability on the Production of Major Sectors of Economy in Iran. Economic Growth and Development Research, 38(10), 99-118 (In Persian).
  31. World Bank Group, Kaufmann, D., Kraay, A., & Mastruzzi, M. (2010). Worldwide governance indicators. World Bank Group.‏
  32. Liu, M., & Ma, Q. P. (2021). Determinants of house prices in China: a panel-corrected regression approach. The Annals of Regional Science, 67(1), 47-72.‏
  33. Majidzadeh, F., & Dahmardeh, N. (2023). Investigating the role of institutional quality in the impact of natural resource rents on Iran's financial development. Economic Growth and Development Research, 49(13), 107-122 (In Persian).
  34. Manochehri, S., & Gholizadeh, A. (2022). The Response of Speculation in the Housing Market to Exogenous Shocks in Iran. The Economic Research, 22(2), 185-216 (In Persian).
  35. Monjazeb, M., Khandan, A., & Shahbahrami, H. (2022). Measuring the Degree of Speculation in the Housing Market of Urban Areas of Selected Provinces of Iran: A Spatial Econometric Approach. Economic Research, 57(1), 157-188 (In Persian).
  36. Mostafazadeh, M., & Arabmazar, A. (2019). The Effect of Governance Institutions on International Migration of Iranian Workforce. The Journal of Economic Policy, 20(10), 1-33 (In Persian).
  37. North, D. C. (1994). Economic performance through time. The American economic review, 84(3), 359-368.‏
  38. North, D. C. (2000). Big-bang transformations of economic systems: An introductory note. Journal of Institutional and Theoretical Economics (JITE)/Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft, 156(1), 3-8.‏
  39. Samsami, H., Davoodi, P., & Amirijavid, H. (2016). Comparing Effectiveness of Liquidity Growth on GDP, Private Investment and Employment with Assets Market Bubble. Economic Research, 51(2), 457-493 (In Persian).
  40. Seyednourani, S. M. (2014). An Examination of Housing Bubble and Speculation in Urban Areas of Iran. Economics Research, 52(14), 49-68 (In Persian).
  41. Skorobogatova, N. (2016). Macroeconomic instability: its causes and consequences for the economy of Ukraine. Eastern Journal of European Studies, 7(1), 63-80.‏
  42. Tayebnia, A., Mehrara, M., & Akhtari, A. (2019). Rational Speculative Bubbles in Iran Informal Exchange Rate and Currency Crisis: Time-varying probabilities Markov regime switching approach. Economics Research, 74(19), 111-164 (In Persian).
  43. Valeriani, E., & Peluso, S. (2011). The impact of institutional quality on economic growth and development: An empirical study. Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 1(6), 1-25.‏
  44. Wang, Y., Wang, S., Li, G., Zhang, H., Jin, L., Su, Y., & Wu, K. (2017). Identifying the determinants of housing prices in China using spatial regression and the geographical detector technique. Applied Geography, 79, 26-36.‏
  45. Wang, S., Chen, L., & Xiong, X. (2019). Asset bubbles, banking stability and economic growth. Economic modelling, 78, 108-117.‏
  46. Yang, X., Wu, Y., Shen, Q., & Dang, H. (2017). Measuring the degree of speculation in the residential housing market: A spatial econometric model and its application in China. Habitat International, 67, 96-104.‏
  47. Yuan, F., Wei, Y. D., & Wu, J. (2020). Amenity effects of urban facilities on housing prices in China: Accessibility, scarcity, and urban spaces. Cities, 96, 102433.‏
  48. Zhao, Q., Li, G., Gu, X., & Lei, C. K. (2021). Inequality hikes, saving surges, and housing bubbles. International Review of Economics & Finance, 72, 349-363.‏
  49. Zhang, X., Wei, C., Lee, C. C., & Tian, Y. (2023). Systemic risk of Chinese financial institutions and asset price bubbles. The North American Journal of Economics and Finance, 64, 101880.‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار