تخصیص بهینه منابع آب زاینده‌رود بین استان‌های چهارمحال بختیاری، اصفهان و یزد با استفاده از نظریه بازی‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

آب رودخانه زاینده‌رود در استان‌های چهارمحال و بختیاری، اصفهان و یزد در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب به صورت رقابتی استفاده می‌شود. در این پژوهش به این سوال پاسخ داده می شود که از دیدگاه اقتصادی، مقدار بهینه تخصیص منابع آب بین بخش‌ها و استان‌های مختلف چقدر است؟ برای پاسخ به این سوال از نظریه بازی‌‌ها، مدل بهینه­یابی غیرخطی و توابع تقاضای سال 1392 استفاده‌ شد. با حداکثر­سازی اضافه رفاه مصرف‌کنندگان بخش‌‌های شرب سه استان، بخش کشاورزی استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری و بخش صنعت استان اصفهان، میزان تخصیص بهینه در حالت‌های مختلف همکاری و غیر همکاری در قالب ائتلاف‌های سه‌گانه و دوگانه، ضمن بررسی وجود هسته، مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت همکاری بین بخش‌های مختلف سه استان، اضافه رفاه کل نسبت به شرایط عدم همکاری به میزان 95/2% افزایش پیدا خواهد کرد. در صورت ایجاد ائتلاف همکاری کامل بین سه استان، اضافه رفاه استان اصفهان به میزان 10/6% و استان یزد به میزان 09/0% نسبت به شرایط عدم همکاری افزایش خواهد یافت اما اضافه رفاه استان چهارمحال و بختیاری به میزان 49/24% کاهش پیدا خواهد کرد. لیکن از محل افزایش در اضافه رفاه استان‌های اصفهان و یزد می‌توان کاهش در اضافه رفاه استان چهارمحال و بختیاری را جبران نمود. درصورتی‌که تخصیص در حالت ائتلاف سه‌گانه به ‌صورت شاپلی در بین بازیکن‌ها انجام بگیرد، تخصیص در هسته قرارگرفته و مکانیزم خودکاری ایجاد می‌شود که درنهایت موجب شکل‌گیری ائتلاف سه‌گانه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Optimal Allocation of Zayanderood River AmongChaharmahal&Bakhtiary, Yazd and Isfahan Provinces

نویسندگان [English]

  • Gholam Hossain Kiani 1
  • Rahman Khosh Akhlagh 2
  • Mohammad Mahdi Kamal 3
1 Assistant Professor of Economics, University of Isfahan
2 Professor of Economics, University of Isfahan
3 Ph.D. Candidate in Economics, University of Isfahan
چکیده [English]

Water of Zayandehrood River is used as rival in the agriculture, industry and domestic sectors of Chaharmahal & Bakhtiari, Isfahan and Yazd provinces. In this study we answer to this question: How water resources must be optimally allocated among these sectors? In this regards game theory, a nonlinear programming model and demand functions in 2013 were used to maximize the consumers’ surplus in domestic sector of all provinces, agricultural sector of Isfahan and Chaharmaha l& Bakhtiari and the industry sector of Isfahan province. The different forms of cooperation as triple and dual form of coalitions were investigated and the existence of core was checked. The results showed that in the cooperative scenario among the different sectors of the three provinces, the consumer surplus will increase 2.95% compare to the non-cooperation scenario. In the cooperative scenario the consumer surplus will be increased respectively 6.1% and 0.09% in the Isfahan and Yazd provinces, whereas decreased 24.49% in Chaharmahal & Bakhtiary province. However, this consumer surplus reduction can be compensated from increased surplus in two other provinces. If the allocation forms in the Shapley structure in triple coalition among the players, the allocation will be located in the core and the automatic mechanism will be created that finally forms the Triple coalition

کلیدواژه‌ها [English]

  • Game Theory
  • Efficient allocation
  • Shaply value
  • Surplus
  • Zayanderood

مراجع

  1. استانداری اصفهان (1394). طرح آمایش سرزمین، گزارش فرابخش آب. استانداری اصفهان.
  2. پورزند، فرناز، و زیبایی، منصور (1390). کاربرد نظریه بازی‌ها در تعیین میزان برداشت بهینه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی دشت فیروزآباد. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 4(20)، 24-1.
  3. حاجیان، ناصر، و حاجیان، پوریا (1392) پایگاه داده های زاینده رود. پژوهشگاه شاخص پژوه، اصفهان.
  4. خوش‌اخلاق، رحمان (1378). اقتصاد منابع طبیعی. جهاد دانشگاهی.
  5. شرقی عبدالعلی، و کیانی غلامحسین (1389). سالنامه آماری آب کشور 87-1386، وزارت نیرو.
  6. مرکز آمار ایران (1392). سالنامه اماری کشور، ایران.
  7. صالحی، فرزانه، دانشور، محمود، شاه نوشی, ناصر، و ژاله رجبی، میترا (1389). کاربرد نظریه بازی‌ها در تعیین میزان برداشت بهینه از منابع آب زیرزمینی دشت تایباد. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 3(15)، 65–89.
  8. صبوحی، محمود، و مجرد، عصمت (1389). کاربرد نظریه بازی‌ها در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریز اترک. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 24(1)، 1–12.
  9. عبدلی، قهرمان (1395). نظریه بازی‌ها و کاربردهای آن. تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.
  10. کمال، محمد مهدی (1394). تخصیص بهینه آب زاینده‌رود بین استان‌های چهارمحال بختیاری، اصفهان و یزد به‌وسیله نظریه بازی‌ها. پایان نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه اصفهان.
  11. کیانی، غلامحسین (1395). نقش بازار در تخصیص بهینه منابع آب و عوامل موثر بر کارائی بازار آب. آب و توسعه پایدار، 3(1)، 93-102.

 

  1. Abdoli, G. (2016). Descriptive solution manual and applicable problems in game theory. JahadDaneshgahi Press (In Persian).
  2. Ahmadi, A., & Moreno, R. S. (2013). Game theory applications in a water distribution problem. Journal of Water Resource and Protection, 5(01), 91.
  3. Dinar, A., Rosegrant, M. W., & Meinzen-Dick, R. (1997). Water allocation mechanisms, principles and examples. The World Bank.
  4. Hajian, N., & Hajian, P. (2013). The database of Zayandehroud. ShakhesPajouh Institution. Isfahan (In Persian).
  5. Kamal, M. M. (2015). Optimal allocation of Zayandehroud water among Chaharmahal & Bakhtiari, Isfahan and Yazd provinces using game theory. Msc. Thesis, University of Isfahan (In Persian).
  6. Khoosh Akhlagh, R. (1998). Natural resources economics. JahadDaneshgahi Press (In Persian).
  7. Kiani, G. H. (2016). The role of market in optimal water resources allocation and efficacious factors influencing the efficiency of water markets. Journal of Water and Sustainable Development, 3 (1), 93-102 (In Persian).
  8. Madani, K. (2010). Game theory and water resources. Journal of Hydrology, 381(3-4), 225-238.
  9. Podimata, M. V., &Yannopoulos, P. C. (2015). Evolution of game theory application in irrigation systems. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 4, 271-281.
  10. Pourzand, F., &Zibaei M. (2012). Application of game theory for the optimal groundwater extraction in Firozabad plain Agricultural Economics, 5(4), 1-24 (In Persian).
  11. Provincial Government of Isfahan, (2015). Land use planning project (In Persian).
  12. Salehi, F., Daneshvar, M.,  Shahnoushi, N. &  JalehRajabi M. (2010). Application of game theory in determination of optimal groundwater extraction in Taybad Plain. Agricultural Economicst, 3 (15), 65-89 (In Persian).
  13. Sedghamiz, A., Nikoo, M. R., Heidarpour, M., & Sadegh, M. (2018). Developing a non-cooperative optimization model for water and crop area allocation based on leader-follower game. Journal of Hydrology, 567, 51-59.
  14. Sharghi A., & Kiani G. H. (2010). Iran water statistical yearbook. Ministry of Energy (In Persian).
  15. Sobuhi  M., & Mojarad, E. (2010).Application of game theory for groundwater resources management of Atrak, Agricultural Economics & Development, 24(1), 1-12 (In Persian).
  16. Statistical Center of Iran (2013). Statistical yearbook, Iran (In Persian).
  17. Wang, L., Fang, L., & Hipel, K. W. (2008). Basin-wide cooperative water resources allocation. European Journal of Operational Research, 190(3), 798-817.
  18. Wei, S., Yang, H., Abbaspour, K., Mousavi, J., & Gnauck, A. (2010). Game theory based models to analyze water conflicts in the Middle Route of the South-to-North Water Transfer Project in China. Water research, 44(8), 2499-2516.
  19. World Health Organization (2015). Technical Notes On Drinking-Water. Sanitation And Hygiene In Emergencies: Planning for Excreta Disposal in Emergencies.
  20. Zeng, Y., Li, J., Cai, Y., Tan, Q., & Dai, C. (2019). A hybrid game theory and mathematical programming model for solving trans-boundary water conflicts. Journal of Hydrology, 570, 666-681.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار